Page 82 - Bilgisayar Bilimi Kur 1| I. Bölüm

8.1. Döngü Mantık Yapısı

Problem çözüm sürecinde kullanılacak üçüncü bir karar yapısı, döngü yapısıdır. Bu yapı, tekrarlayan
bir yapıdır. Çoğu problem, aynı işlemi farklı verileri kullanarak tekrar etmeyi gerektirir. Bu yüzden bu
yapı son derece önemlidir. Bu yapı kullanılarak isim listesinin alfabetik sıraya dizilmesi ya da ödeme ka-
yıtlarının araştırılması gibi tekrarlayan işlemler yapılabilir. Bu yapı, karar yapısından daha zor anlaşılan
bir yapıdır ama bu yapının kullanımı daha kolaydır. Bu yapıdaki zorluk, hangi yönergelerin tekrarladı-
ğını belirleme sürecidir.
Tekrarlayan işlemleri yürütmenin yanı sıra döngü yapısı işlemi, çözüm basamakları içerisinde önceki
basamaklara yönlendirmek amacıyla da kullanılır. Bu durumda GoTo (Git) komutu kullanılabilir. Bu
komut numarası verilen satıra yönlendirme işlemi yapar. GoTo komutu yerine döngü kullanmak, prog-
ramın okunabilirliğini de artırmaktadır. Her biri If/Then/Else ya da GoTo komutlarını kullanan farklı
yönerge setleri ile oluşturabilen 3 farklı döngü yapısı vardır. Ancak If/Then/Else karar mantık yapısıdır
ve bir döngüyü yönetmek amacıyla kullanılmamalıdır.

Döngü türlerinden biri, bir koşul doğru olduğu sürece işlemleri tekrarlayan While/WhileEnd döngü
yapısıdır. Bu yapı, koşul yanlış olduğunda döngü işlemleri tekrarlamayı durdurur. Bir diğeri bir koşul
yanlış olduğu sürece ya da doğru olana kadar işlemleri tekrarlayan Repeat/Until döngü yapısıdır. Üçün-
cü bir tür ise otomatik sayaç döngüsüdür. Bu yapıda bir değişkene ilk değer atanır, belirlenen sabit bir
biçimde sürekli arttırılarak hedef sayıdan büyük ya da eşit olana kadar işlemlerin tekrarlanması sağlanır.
Problemin çözüm sürecine göre bu 3 türden herhangi biri tercih edilebilir. Her üç tür için oluşturulacak
algoritma ve akış şeması birbirinden farklıdır. Programın okunabilirliğini arttırmak için girinti kullan-
mak son derece önemlidir.
Döngü yapısı kapsamında birkaç standart işlem türü vardır. Bunlardan ikisi; sayaç kullanarak arttır-
ma ya da azaltma yapmak, diğeri ise birikeç kullanarak toplam ya da işlem sonucunu hesaplamaktır. Her
iki durumda değişkene atanan değer değişir ve yine aynı değişkende tutulur. Sayaç ve birikeç arasındaki
temel fark, eklenen ya da çıkarılan değerdir. Sayarken değer sabittir ancak biriktirirken değişebilir. Her
iki durumda da işlemlere başlamadan önce değişkene 0 (sıfır) değeri atanır ki bu işleme “ilk değer ata-
ma” denir.

8.2. Arttırma
Sayma ya da artırma işlemi bir değişkene sürekli sabit bir değer ekleyerek gerçekleştirilir. Bu işlemi
gerçekleştirmek için bir atama satırı gerekir. Örneğin
sayaç = sayaç + 1 ya da s = s + 1

değişkeni her işlem adımında değişken değerine bir ekleyerek değeri artırır. Atama işlemi “= (eşit)”
işaretinin sağ tarafındaki işlem sonucunun sol taraftaki değişkene yüklenmesini sağlar. Artırma işlemi
bir atama yönergesidir. Bu yönerge programa, maddelerin ve insanların derece ve benzeri bir dizi olgu
sayısını problemin çözümünün bir parçası olarak hesaba katmasını sağlar. Arttırma işlemi yapılırken
kullanılan atama yönergesini inceleyelim. Kullandığımız değişken, atama ifadesinin her iki tarafında da
yer almaktadır. Değişken + işaretinden sonra gelen değer kadar arttırılır. Bu yönerge, sayacın değerini
alır ve bir ekleyerek değiştirir. Böylece değişkenin yeni bir değeri olur. Arttırmak için kullanılan değer
1, 2, 3 gibi pozitif sayılar arasından seçilen farklı bir değer olabilir hatta arttırmak yerine azaltmak iste-
nirse negatif değerler de kullanılabilir. Bu örnekte sayaç değişkenine, döngüye girmeden önce “0” değeri
verilerek ilk değer ataması yapılmıştır.

96