Page 12 - Felsefe 10 | Çalışma Defteri-3

Açık Uçlu Sorular

Aşağıda yer alan metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Var Olana İlişkin Bir Araştırma

En önde gelen metafizik tanımı, onu “var olana ilişkin rasyonel ve kavramsal bir araştırma” olarak tanımlar.

Kökleri esas itibarıyla Aristoteles’e kadar geri giden söz konusu metafizik anlayışında araştırma temelde, “var olmak
için kendisinden başka hiçbir şeye ihtiyaç duymayan varlık olarak tanımlanmış olan” töz kavramı üzerinden yürütülür.
Metafizikçi bir “töz metafiziği”nin belirlediği bu genel bağlamda; töz, nitelik ve ilişki gibi birbirleriyle yakından ilintili olan

kavramlara dayanırken; tözün birinci dereceden bir varlığı, buna mukabil nitelik ve ilişkilerin ancak bağımlı bir varoluşa
sahip olabilme anlamında ikinci dereceden bir varlığı olduğunu öne sürer. O, işte bu çerçeve içinde bir tözün her ne kadar
niteliklere sahip olup, başka tözlerle ilişki içinde bulunsa dahi, yalnızca tözsel olanın gerçekten var olduğunu ima eder.

Buradaki esas güçlük, hiçbir niteliğin töz olmadan var olamamasıyla ilgili bir güçlüktür; başka bir deyişle, nitelikler

bir takım nitelikleri olan ve belli ilişkiler içinde bulunan bir şey türü olma anlamında töz olmadığı takdirde, var ya da gerçek
olamazlar. Söz gelimi, bir töz olarak ağaç olmadıkça ağacın nitelikleri de var olmaz. Metafizikçiler, bu yüzden Platon’dan
beri tözlere kendinden-kaim varlıklar adını verirken, tözlerin bağımsız ve gerçek bir varoluşa sahip olmalarını, oysa nitelik
ve ilişkilerin töz olmadan var olamamak anlamında bağımsız bir varoluştan yoksun olmalarını anlatmak istemişlerdir.

Fakat bu resmin sadece bir yönüdür; aynı durum töz için de geçerlidir. Zira ilişki ve niteliklerinden soyulduğu
zaman ağaç da var olamaz. Buradan çıkan sonuç, tözlerin nitelik ve ilişkilerinden daha fazla birinci dereceden varlıklar
olmadıklarıdır; birincisi olmadan ikinciler olamaz, fakat aynı şekilde ikinciler olmadan da, birincisi var olamaz.

Ahmet Cevizci’nin Felsefeye Giriş adlı eserinden alıntılanmıştır.

1- Var olana ilişkin rasyonel ve kavramsal araştırma; neden metafizik olarak tanımlanır?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………............................................................................................

2- Metinde Töz’ ün birinci dereceden varlık olamayışından yola çıkarak siz de farklı bir argümanla bu görüşü
destekleyiniz.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………...................................................................................

3- Töz kavramı üzerinden yürütülen tartışmaya ne tür bir katkı sunabilirsiniz?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………................................................................................

ORTAÖĞRETİM 12 FELSEFE-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ