Page 22 - Biyoloji 11 | Çalışma Defteri 3

CEVAP ANAHTARI

BECERİ TEMELLİ

I. 1. yapı karaciğerdir ve yağların mekanik sindiriminde görev alan safrayı üretir. 2. yapı safra kesesidir
ve karaciğerin ürettiği safrayı depolar. 6. yapı ise, koledok kanalı ve Wirsung kanalının ince bağırsağa
açıldığı Vater kabarcığıdır.

II.
• 3. yapı koledok kanalıdır. Karaciğerde üretilip safra kesesine gönderilen safra salgısı, koledok

kanalı ile onikiparmak bağırsağının Vater kabarcığı bölgesine boşaltılır. Safra sıvısı; yağları
damlacık haline getirerek yağların fiziksel sindirimini gerçekleştirir. 4. yapı Wirsung kanalıdır.
Pankreas öz suyu Wirsung kanalı ile onikiparmak bağırsağının Vater kabarcığı bölgesine boşaltılır.
Pankreas öz suyundaki lipaz enzimi yağların kimyasal sindirimini gerçekleştirir.
• Safra sıvısının ve pankreas öz suyunun yağların sindiriminde nasıl görev aldığını anlamak için
kurulabilecek deney düzeneğinde; fenol kırmızısı, 3 adet deney tüpü, yağlı besin (süt vb.) kullanılır.
1. deney tüpüne yağlı besin ve safra sıvısı eklenir. 2. deney tüpüne yağlı besin ve pankreas öz

suyu eklenir. 3. deney tüpüne yağlı besin, safra sıvısı ve pankreas öz suyu eklenir. Fenol kırmızısı
sırasıyla deney tüplerine damlatıldığında 1. deney tüpünde bir renk değişimi olmaz. 2 ve 3. deney
tüplerinde renk değişimi gözlenir. 3. tüpte renk değişimi daha hızlı gerçekleşir. Fenol kırmızısı
asitli ortamda sarı renge dönüşür. Bu deney düzeneği safra sıvısının yağları kimyasal olarak
sindiremediğini sadece lipaz enzimine yardım ederek sindirimi hızlandırdığını kanıtlar.

III. Evet, katılıyorum. 5. yapı pankreastır. Karma bezler hem ekzokrin (dış salgı) hem de endokrin (iç
salgı) bez özelliği gösterir. Pankreasın; kan şekerini düzenleyen insülin ve glukagon hormonlarını
salgılaması endokrin bez, sindirim enzimlerini salgılaması ekzokrin bez özelliğinde olduğunu gösterir.

Bu görevlerinden dolayı pankreas karma bir bezdir.

IV. 3. yapı koledok kanalıdır. Karaciğerde üretilip safra kesesinde depolanan safranın Vater kabarcığına
boşaltıldığı kanaldır. Bu kanalda meydana gelecek bir tıkanıklık, bağırsağa safra akımını engelleyerek
safranın karaciğer hücreleri ve safra kanalları içerisinde birikimine neden olur. Normalde safra
ile atılan zararlı maddeler kana karışmaya başlar. Bunların başında bilirubin pigmenti gelir. Kanda
bilirubin düzeyinin artması sonucu deri, göz akı, mukozalar ve vücut sıvıları sarı bir renk alır. Bu durum

fizyolojik sarılık olarak adlandırılır. Safra yolu tıkanıklığı sonrasında kan bilirubin düzeyi artarken dışkı
ve idrarda azalır. Dışkı açık renkli bir hâl alır. Yağların sindirimini de bu kanalda meydana gelecek
tıkanıklıktan olumsuz etkilenir.

V. 7., 8. ve 9. yapılar tükürük bezleridir. Tükürüğün ana görevi yiyeceklerin sindirilmesine yardım
etmek ve sindirim kanalının giriş bölgesini korumaktır. Gıdaların çiğnenmesi, ufalanması, kimyasal
olarak parçalanması ve lokmanın yemek borusuna taşınmasında yardımcıdır. Ayrıca yiyeceklerin
tadının algılanmasında da tükürük görevlidir. Besinler tükürük sıvısı içinde çözündükten sonra
tadını algılayabiliriz. Tükürük bezlerinden salgılanan tükürüğün içinde karbonhidratların kimyasal

sindiriminde görev alan amilaz bulunur. Amilaz nişastayı maltoz ve dekstrin moleküllerine hidroliz
eder.

ORTAÖĞRETİM 22 BİYOLOJİ-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ