Page 12 - Biyoloji 12 | Çalışma Defteri 3

Açık Uçlu Sorular

Aşağıda "NÜKLEİK ASİT AŞILARI" ile ilgili verilen metni okuyarak soruları cevaplayınız.

NÜKLEİK ASİT AŞILARI
Bağışıklık sistemi, bir hastalık etmeninin (patojen) vücuda tekrar bulaşıp bulaşmadığını bağışıklık hücreleri sayesinde
hafızalarında tutabilirler. Bu nedenle hastalık etmenlerine karşı bağışıklık oluşturma sürecinde "aşı" çok önemlidir.
Aşılar antijen gibi çalışır ancak vücutta hastalık oluşturmazlar. Günümüzde genetik mühendisliği ve biyoteknoloji
uygulamaları sayesinde üretilen aşı miktarı ve çeşidi artmıştır. Örneğin biyoteknolojik yöntemlerle üretilen nükleik
asit içerikli aşılarda genellikle virüs protein kılıflarını kodlayan DNA veya RNA molekülleri kullanılır. Bu aşıların üretimi
hızlı, maliyeti düşüktür. Bağışıklık oluşturma derecesi de oldukça yüksektir. Ayrıca mutasyonlara karşı aşıyı güncelleme

olasılığı da fazladır. Ancak nükleik asit aşıları yeni bir biyoteknolojik yöntem olduğundan dünyanın birçok ülkesinde
klinik denemeler büyük ölçüde olumlu sonuçlar vermiş olsa da uzun vadeli etkileri hala bilinmemektedir. Ayrıca aşı
içindeki moleküllerin yapısının bozulmaması için soğuk zincir gerekmektedir. Örneğin COVID-19 aşılarından olan
BioNTech ve Moderna mRNA içerikli aşılarıdır. Sentetik mRNA’nın üretimi laboratuvar ortamında kolaydır, bu nedenle
mRNA aşıları diğer aşılardan daha hızlı geliştirilebilir. Biyoteknolojik yöntemlerle üretilen mRNA molekülleri çok küçük
yağ damlacıkları ile paketlenir. Aşı kas içine verildiğinde paketlenmiş bu mRNA molekülleri parçalanmadan bağışıklık
hücrelerine alınır. Hücreler mRNA şifresini kullanarak virüse ait kılıf proteinlerinin üretimini gerçekleştirir. Daha sonra
bağışıklık hücreleri bu mRNA’ ları parçalayarak ortadan kaldırır. Bağışıklık sistemimiz bizim için antijenik özellikte olan
bu kılıf proteinlerini algılar ve COVID-19'a karşı antikorlar üretmeye başlar.

1. Sizce aşı koruma amaçlı mı tedavi amaçlı mı uygulanmaktadır? Açıklayınız.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………................................
2. Biyoteknolojik yöntemlerle üretilen nükleik asit içerikli aşıların avantajlarını yazınız.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………................................
3. Biyoteknolojik yöntemlerle üretilen nükleik asit içerikli aşıların dezavantajlarını yazınız.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………................................
4. mRNA içerikli aşıların yağ damlacığı ile paketlenmesinin nedenini açıklayınız.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………................................

ORTAÖĞRETİM 12 BİYOLOJİ-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ