Page 15 - Kimya 12 | Çalışma Defteri 3

Beceri Temelli - I

1. FORMÜLLER
Verilen bilgiler ve Çınar’ın yapmış olduğu deneylerden elde edilen verilerden yararlanarak aşağıdaki soruları
cevaplayınız.

Bir organik bileşiğin içerdiği atomların en sade tam sayılarla ifadesine basit formül denir. Pek çok farklı organik bileşiğin
basit formülü aynı olabilir. Örneğin; C₄H₈, C₇H , C H gibi organik bileşiklerin basit formülü CH ’dir. Bir organik bileşiğin
14
10
2
20
bir molündeki atomların gerçek sayılarının belirtildiği formüle ise molekül formülü denir. Örneğin; asetik asit bileşiğinin
molekül formülü C₂H₄O₂ basit formülü ise CH₂O’dur. Bazı bileşiklerin basit ve molekül formülleri aynı olabilir. Örneğin;
propin bileşiğinin basit ve molekül formülü aynı olup C₃H₄’tür. Organik kimya laboratuvarında Çınar elindeki üç farklı
organik bileşiğe ait numunelere çeşitli işlemler yaparak bileşiklerin basit ve molekül formüllerini tespit etmek istiyor. Bu
amaçla öncelikle bileşiklerin içerdiği elementlerin kütlece yüzdelerini analiz ediyor. Analiz sonucunda bileşiklerin karbon
(C), hidrojen (H) ve oksijen (O) elementlerinin dışında başka bir element içermediğini tespit ediyor. Elementlerin kütlece
yüzdelerini aşağıdaki tabloya kaydediyor.

A) Çınar’ın tabloya kaydettiği x ve y değerlerini hesaplayınız.

B) C ve H elementlerinin mol kütleleri sırasıyla 12 g/mol ve 1 g/mol olduğuna göre I. ve II. bileşiğin basit formülü
nedir?

C) Çınar, bileşiklerin içerdiği elementlerin kütlece yüzdelerini analiz ettikten sonra II. bileşiğin normal koşullar
altında yoğunluğunu d = 2,5 g/L olarak hesaplıyor. Buna göre II. bileşiğin molekül formülünü belirleyiniz.

Ç) Daha sonra Çınar III. bileşiğin 30 gramını yeterli miktarda oksijen ile yaktığında normal koşullarda 22,4 L CO₂ gazı
ile 18 g H₂O elde ediyor. Bileşiğin mol kütlesi 180 g/mol olduğuna göre III. bileşiğin basit ve molekül formülünü bulu-
nuz. (C:12 g/mol, H:1 g/mol, O:16 g/mol)

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 15 KİMYA-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ