Page 18 - Tarih 9 | Çalışma Defteri-3

Beceri Temelli - 1

Verilen görseller ve açıklamalardan yola çıkarak soruları cevaplayınız.

ORTA ÇAĞ SİSTEMLERİ
Orta Çağ’da Avrupa feodalitesinde merkezî idare ve dev-
let zaafa uğramıştır. En imtiyazlı sınıf olan soylu sınıfının
en üstünde, yetkileri sınırlı kral bulunmaktadır. Tek üretim
aracının toprak olduğu feodalite sisteminde toprağın ger-
çek sahibi senyörler tam anlamı ile efendidir, halk ise köle
ya da yarı köle durumundadır. Senyörler, arazi ve halk üze-
rinde siyasi hâkimiyet sahibidir; bu sebeple yasama, yü-
rütme ve yargı yetkileri de bizzat kendisine aittir. Feodal
sistemde her senyörün müstakil bir askeri ve ordusu var-
dır. Bununla krala karşı bile savaşabilirler. Feodal sistemde
toprağın hayati önemi olduğundan ekonomik faaliyetler
ve toplumsal, hukuki, siyasi unsurlar toprak temeline
dayanmaktadır. Halk; asiller, hürler ve yarı köleler olarak
sınıflara ayrılmaktadır. Üretim faaliyetleri, “serf” diye
adlandırılan köylülerle senyörler arasında oluşan ilişkiler
doğrultusunda gerçekleşmiştir. Serfler hukuki açıdan eski
köleleri andırmaktadır. Soylu sınıfının toprak üzerinde
mülkiyet hakkına sahip olması, serfler üzerinde belirgin
bir egemenlik kurmalarına neden olmuştur. Krallıkların
zayıflaması da devlet egemenliğinin yok olmasını bera-
berinde getirmiş ve bireysel yönetimin yolunu açmıştır.
Feodalitenin belki de en belirgin özelliği, sistemin dışarıya
kapalı bir üretim ekonomisine sahip olmasıdır.

Tımar sisteminde mülkiyeti devlete ait olan mirî arazide devlete ait olan vergileri toplama hakkına sahip olan kişiler si-
pahilerdir. Devlet tarafından tayin edilir ve görevden alınırlar. Sipahi arazinin gerçek sahibi değildir. Topladıkları vergi ge-
lirleri, belli hizmetler karşılığında kendilerine aittir ve gelirleriyle bazı askerî hizmetleri yerine getirirler. Tımar sisteminde
tımarlı sipahilere tarım arazilerinin, meyve bahçelerinin, ormanların ve çiftçilerin yaşayıp çalıştığı bölgelerin sorumluluğu
ve kontrol yetkisi verilmiştir. Toprağı düzenli olarak işleme yükümlülüğünde olan halk hürdür, devletin kiracısıdır. Osmanlı
toplumunda sınıflaşma bulunmamaktadır. Osmanlı Devleti’nde merkezî otorite çok güçlüdür. Tımar sisteminde sipahilerin
sadece askerî açıdan bazı yetkileri vardır. Tımar sisteminde cebelü denilen askerler, Osmanlı ordusunun bir parçası olarak
sadece sipahi tarafından yetiştirilirdi. Bunlar dışında halk üzerinde yasama, yürütme ve yargı hakkına sahip değildirler.

ORTAÖĞRETİM 18 TARİH- 9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ