Page 14 - Tarih 10 | Çalışma Defteri-4

Açık Uçlu Sorular-1

Aşağıda verilen metni göz önünde bulundurarak soruları cevaplayınız.

GULÂM SİSTEMİ

Eski İslam devletlerinde orduda, idarede ve sarayda çalıştırılan köle ve esirlere “gulâm” adı verilmiştir. Savaşta

ele geçirilen esirler veya satın alınan köleler, askerî hizmetlerde kullanılmıştır. Gulâm sistemi, Emeviler ve Abbasiler

Dönemi’nde uygulanmıştır. Abbasiler Dönemi’nde önce İran ve Türk kökenli askerlerin halifenin muhafız birliklerine

ve saraya alınmasıyla ortaya çıkmıştır. Abbasi halifeleri zamanla gulâmların üzerindeki otoritelerini kaybetmiştir. Bu

durumdan, merkezî idareye boyun eğmeyen mahallî emirler yararlanmıştır.

Büyük Selçuklular ise devleti korumak ve genişletmek için ordunun bir bölümü sultan ve sarayı korumakla görevli

Gulâman-ı Saray’dan oluşturmuştur. Bunlar, çeşitli milletlerden küçük yaşlarda devlet hesabına satın alınmış ve özel

olarak yetiştirilmiştir.

Türkiye Selçuklu Devleti’nde de ordu, idare ve saray hizmetlerinde gulâm istihdam edilmiştir. Gulâmlar; ordu

dışında temizlik hizmetleri, hazine, divan, adliye, tercüme odaları, tuğrahane ve haremde de görevlendirilmiştir.

İslam ve Türk İslam devletleri müesseselerinin teşkilatlanması ile eski Türk devlet geleneğinin bazı esaslarını

birleştiren Osmanlı padişahları da, özellikle de Fatih Sultan Mehmet, gulâm sistemini geliştirerek devletin merkezî,

askerî ve taşra teşkilatlarında geniş ölçüde uygulamışlardır.

ORTAÖĞRETİM 14 TARİH- 10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ