Page 12 - Biyoloji 10 | Çalışma Defteri 6

Açık Uçlu Sorular

Aşağıda “ SICAK-SOĞUK ” ile ilgili verilen metin ve geçmiş bilgilerinizden yararlanarak soruları cevaplayınız.

SICAK-SOĞUK

Ekosistemlerde canlılar dışında kalan ve canlıların yeryüzündeki dağılımını, tür çeşitliliğini etkile-
yen faktörlere cansız faktörler denir. Cansız faktörler güneş ışığı, sıcaklık, iklim, toprak, pH, mine-
raller ve su olarak sayılabilir.

Doğada yıl boyunca mevsime, iklime, yükseltiye, gece ve gündüze bağlı olarak sıcaklık değişimleri
görülür. Canlılar kendileri için uygun çevre sıcaklığının olduğu ortamlara yerleşip yaşayabilirler.
Çoğu tür, belirli bir sıcaklık aralığında çoğalır ve dağılım gösterir. Ayrıca sıcaklık; canlıların bü-
yüyüp gelişmesinde, metabolik faaliyetleri üzerinde ve üremelerinde belirleyici etkiye sahiptir.
Canlıların çoğu küçük sıcaklık değişimlerine uyum sağlama eğilimindedir. Örneğin sıcak çölde
yaşayan sürüngenler havanın çok sıcak olduğu öğle saatlerinde yuvalarında hareketsiz durarak
vücut sıcaklığının aşırı yükselmesine engel olmaya çalışır. Ayrıca sıcaklığın çok düştüğü gece sa-
atlerinde de değişken ısılı oldukları için soğuk katılaşması durumuna geçerler. Çöl hayvanlarında
yaşadığı ortama uyum sadece fizyolojik değil aynı zamanda morfolojik de olmaktadır. Örneğin çöl
tilkileri gibi sabit ısılı hayvanlarda kulak, burun ve kuyruk gibi vücut çıkıntıları ısıyı savurmak için
büyüktür.

ORTAÖĞRETİM 12 BİYOLOJİ-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ