Page 26 - Fizik 12 | Çalışma Defteri 6

Beceri Temelli - 2

Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Standart model altında isimlendirilmiş atom altı 17 parçacık vardır. Bu parçacıklar, fermiyonlar ve bozonlar olarak
iki ana gruba ayrılır. Fermiyonlar madde parçacıkları, bozonlarsa bu parçacıklar arasındaki etkileşimlere aracılık eden
kuvvet parçacıklarıdır.

H o
t
U C üst Higgs bozonu
KUARKLAR tılsım foton
yukarı

γ

s
b
d
aşağı acayip alt g
gluon

z
ν
ν
ν
LEPTONLAR elektron nötrino nötrino w bozonu
e
μ
z bozonu
τ
tau
müon
nötrino
w +
e
μ
τ
tau
müon
elektron
1. Aile 2. Aile 3. Aile
FERMİYONLAR BOZONLAR

1. aileden üç farklı renkteki kuark birleşerek proton ve nötronu oluşturmaktadır. Etkili olan kuvvet taşıyıcısı ise
gluondur. Proton ve nötron birleşerek atomun çekirdeğini oluşturmaktadır. Etkili olan kuvvet taşıyıcısı ise W , W ve
+ -
Z bozonlarıdır. Atom çekirdeği, foton sayesinde lepton grubundan elektron ile bir araya gelerek atomu oluşturmak-
tadır. Atomların bir araya gelmesiyle moleküller meydana gelir. Moleküllerin bir araya gelmesiyle de madde oluş-
maktadır.

Standart modeldeki parçacıkların bazıları kütleliyken bazıları kütlesizdir. Standart model bu durumu Higgs mekaniz-
masıyla açıklar. Tüm uzayın Higgs alanıyla dolu olduğu varsayılır. Fermiyonlar, W , W ve Z bozonları uzayda hareket
-
+
ederken bu alanla etkileşerek kütle kazanırlar. Fotonun ve gluonların kütlesiz olmasının sebebiyse Higgs alanıyla
etkileşmemeleridir. Etkileşime aracılık eden parçacığa Higgs bozonu ya da Higgs parçacığı denir. Higgs bozonunun
kendisi de Higgs alanıyla etkileşerek kütle kazanır. Higgs bozonunun diğer bozonlardan önemli bir farkı vardır. Elekt-
romanyetik, güçlü ve zayıf etkileşimlerin aksine Higgs mekanizması kuvvet benzeri bir şeyle sonuçlanmaz. Higgs
bozonu durağan kütlenin kaynağı olarak görülmektedir ve standart modelde spini 0 olan tek parçacıktır.

ORTAÖĞRETİM 26 FİZİK-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ