Page 3 - Fizik 12 | Çalışma Defteri 6

Hatırlıyor muyum?

Aşağıda verilen bilgileri hatırlama düzeylerine göre işaretleyiniz. Puanlarınızı toplayıp, aşağıdaki ölçeğe
göre kendinizi değerlendiriniz.

Danimarkalı Fizikçi Niels Bohr (Nils Bohr), Planck’ın kuantumlu enerji düzeyleri Hatırlıyorum
düşüncesini ve Rutherford’un bulgularını bir araya getirip yeni bir model 2 Puan
1 önermiştir. Bu modele göre elektronlar çekirdek çevresinde dairesel yörüngelerde Kısmen Hatırlıyorum

dolanmaktadır. Bohr Atom Teorisine göre elektronlar çekirdekten belirli 1 Puan
uzaklıklarda bulunabilirler ve belirli enerjilere sahip olabilirler. Hatırlamıyorum
0 Puan

Bohr, tek elektronlu hidrojen atomuyla yaptığı çalışmalar sonucunda ortaya koymuş
olduğu modeli üç varsayımla ifade etmiştir.

1. Varsayım: Elektronlar, pozitif yüklü çekirdeğin çevresinde Coulomb Kuvveti etki-
siyle ışıma yapmadan kararlı yörüngelerde dolanır.
2. Varsayım: Çekirdeğin çevresinde kararlı yörüngelerde dolanan elektronların açısal
momentumu h 'nin tam katlarıdır.
2π
n. yörüngede dolanan bir elektronun açısal momentumu aşağıdaki ifadeyle bulunur.

h : Planck sabiti L : Açısal momentum n : Elektronun yörünge numarası
Bir atomun çekirdeğinden belirli uzaklıklarda elektronların bulunabileceği dairesel
yörüngelere enerji seviyesi denir. Enerji seviyesi n ile gösterilir. 1, 2, 3, 4 ... gibi tam
sayı değerleri alır.
Elektronların kararlı yörüngelerde dolanımını sağlayan Coulomb Kuvveti, elektrona
etki eden merkezcil kuvvettir.
F Merkezcil = F Coulomb eşitliğinden n. yörüngede dolanan elektronun yörünge yarı-

çapını veren bağıntı aşağıda verilmiştir. Hatırlıyorum
r = a n 2 2 Puan
o
n
2 Z Kısmen Hatırlıyorum
n pozitif tam sayı olduğu için yarıçap her değeri alamaz. Bu durum elektronların yö- 1 Puan
rünge yarıçaplarının belirli değerler alabileceğini gösterir, yörünge yarıçapları kesikli Hatırlamıyorum
(kuantumlu) değerler alır. 0 Puan
Çekirdeğin çevresinde kararlı yörüngelerde dolanan elektronların sahip olduğu kine-
tik enerji ve potansiyel enerjinin toplamına elektronun toplam enerjisi denir.
n. yörüngede dolanan elektronun toplam enerjisi aşağıdaki ifadeyle bulunur.
E n = -R . Z 2 Toplam enerjinin birimi eV tur.
n 2
3. Varsayım: Elektron kararlı yörüngelerden birinde bulunurken atomdan foton ya-
yılmaz. Elektronlar, enerjisi yüksek olan bir enerji seviyesinden, düşük enerji sevi-
yesine geçtiğinde seviyeler arasındaki enerji farkına eşit enerjiye sahip foton yayar.

Yayılan fotonun enerjisi ifadesiyle bulunur. Bir fotonun enerjisi
frekansı ile doğru orantılı ya da dalga boyuyla ters orantılıdır.

Bu nedenle olur.
h : Planck sabiti f : Yayımlanan enerjinin frekansı h . f : Fotonun enerjisi
Elektronun, enerjisi en düşük olan enerji seviyesinde (n = 1) kararlı olarak bulunduğu
yörüngeye temel hâl denir.

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 3 FİZİK-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ