Page 19 - Biyoloji 12 | Çalışma Defterleri -7

CEVAP ANAHTARI

BECERİ TEMELLİ

I. Fotosentez sonucu kaynak hücrede oluşan besin maddeleri arkadaş hücrelerine geçer. Besin maddelerinin arka-
daş hücrelerinden kalburlu borulara geçişi, kalburlu boru hücrelerinin hücre içi yoğunluğunu artırır. Kalburlu boru
hücreleri, artan osmotik basınçla ksilemden su çeker. Suyun kalburlu boru hücrelerine girmesiyle ozmotik basınç
azalırken turgor basıncı artar. Turgor basıncının etkisi ile hücre içindeki besin içeren sıvı, bulunduğu hücreden diğer
hücreye geçer. Basınç akış teorisi ile kalburlu boru hücrelerinde ilerleyen besinler, depo edileceği yere geldiğinde
difüzyon ya da aktif taşıma ile önce arkadaş hücrelerine oradan da depo edileceği havuz hücrelerine geçerek de-
polanır. Havuz hücrelerine geçen besin maddelerinden dolayı osmotik basınç düşer. Kalburlu borular içerisindeki su
tekrar ksileme geçer.

II. Kalburlu boru elemanları, ince çeperli ve canlı hücrelerdir. İşlevsel olgunluğa eriştiklerinde çekirdeği, ribozomları,
belirgin bir kofulları ve hücre iskeletleri bulunmaz. Arkadaş hücreleri, kalburlu boru elemanının yanında bulunur ve
iletime katılmaz. Plazmodezm adı verilen çok sayıda kanalla kalburlu boru elemanına bağlanır. Arkadaş hücresinin
çekirdek ve ribozomları sadece arkadaş hücresinde iş görmekle kalmayıp komşu kalburlu boru elemanına da hiz-
met eder. Bazı bitkilerin yapraklarındaki arkadaş hücreleri, oluşan besin maddelerinin kalburlu boru elemanlarına
geçmesine yardım eder. Kalburlu boru elemanları da bu besini bitkinin diğer kısımlarına taşır.

III. Ağacın yaprakları fotosentez yapmaya devam eder fakat soymuk borularının çıkarılmasıyla yapraklarda üretilen
maddelerin kök hücrelerine taşınması durur. Kök hücreleri ölür, topraktan gerekli su ve mineraller alınamaz, sonra-
sında yapraklar fotosentez yapamaz. Bitki ölür.

IV. Şekerin fotosentezle ya da nişastanın parçalanması sonucu üretildiği bir bitki organı, şeker kaynağıdır. Olgun yap-
raklar, primer şeker kaynaklarıdır. Bir şeker havuzu ise net şeker tüketicisi ya da biriktiricisi bir organdır. Büyümekte
olan kökler, gövde uçları, gövdeler ve meyve şeker havuzlarıdır. Bir yumru ya da soğan gibi bir depo organı ise mev-
sime bağlı olarak bir kaynak ya da bir havuz olabilir. Yazın karbonhidrat biriktiren bir depo organı, şeker havuzudur.
Bununla birlikte her bahar mevsiminde dormansi kırıldıktan sonra içerdiği nişasta şekere parçalandıkça bir kaynak
hâline gelir. Şeker, gövde sisteminin büyümekte olan tomurcuklarına floemle taşınır.

V Parazit bitkilerde özellikle tam parazit olanlarda çeşitli organlar küçülmüş (yaprak ve kök gibi), buna karşın emme
organları iyi gelişmiştir. Bu bitkiler, emme organlarını konukçu bitkilerin iletim sistemine uzatarak buradan suyu
emer ve organik maddeleri hazır hâlde kullanır. Bazı bitkiler yarı parazittir. Bunlar, konukçu bitkiden sadece su ve
mineral maddeleri alır ve fotosentez yapar.

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 19 BİYOLOJİ-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ