Page 16 - Tarihı 9 | Çalışma Defteri-7

Açık Uçlu Sorular

Aşağıdaki soruları verilen metne göre cevaplayınız.

İSLAM TARİHİNDEKİ EĞİTİM KURUMLARINA ÖRNEKLER

İslam tarihinde medreselerin yanında mescit, ribat, tekke ve zaviyeler de eğitimde önemli bir yere sahipti.

Hz. Muhammed Dönemi’nde Medine’de açılan ilk mescitle birlikte, mescitler İslam tarihinde eğitim öğretim merkezi

hâline dönüşmüş, daha sonraki dönemlerde de eğitim öğretim merkezi olmaya devam etmiştir. Ancak zamanla öğrenci
sayıları artıp ders programları genişleyince, mescitler eğitim öğretim alanında yetersiz kalmıştır.

Özellikle kelam ve diğer bilim dallarının karşılıklı tartışma esasına dayanması sonucunda oluşan eğitim tarzı, mescitlerin

sessizliğini bozmuş, bu nedenle de eğitim öğretim işleri mescit ve camilerden medreselere geçmiştir. Medreselerin açıl-
masına rağmen mescit ve camilerde kısmen eğitim öğretim faaliyetleri devam etmiştir.

Kervansarayların ilk örneği olan ribatlar, büyük merkezlerde sadece savaşçılar için yapılmışken daha sonraki dönemler-
de İslam ilimleri ile uğraşan gençlere de kapılarını açmıştıır. Ribatlarda kalan bu öğrenciler, din ilimlerine ait konularda

kendilerini geliştirirken ihtiyaç hâlinde şehrin savunmasında askerî bir kuvvet olarak da kullanılmıştır. Ribatların yanın-
da varlıklarını sürdüren tekke ve zaviyeler ise ibadet, eğitim, ziyaret, barınma, beslenme ve temizlenme gibi ihtiyaçların
karşılanmasını sağlamıştır. Tekke ve zaviyelerdeki eğitim sisteminde, medreselerde olduğu gibi öğrencinin davranışları-
nı değiştirerek onları olgunlaştırma amaçlanmıştır.

Daha çok yaparak ve yaşayarak öğrenme yöntemi uygulanan tekke ve zaviyelerde, derviş ile şeyhi arasında birebir
eğitim anlayışı uygulanmaktaydı. Tekke ve zaviyelerde verilen eğitim, İslam dininin yayılmasında ve Anadolu’ya yapılan
Türk göçleri sonucu yaşanan toplumsal sorunların giderilmesinde önemli rol oynamıştır.

Selçuklularda tıp eğitimi çoğunlukla şifahanelerde yapılıyor, astronomi ise rasathanelerde öğretiliyordu. İlk Türk İslam

devletlerinde Kıble’nin yönü ve ibadet saatlerinin düzenlenmesi açı¬sından astronomi bilimine ayrı bir önem verilmiştir.

Melikşah Dönemi’nde kurulan rasathanede ünlü astronom ve matematikçi Ömer Hayyam çalışmalar yapmış, bu çalışma-
lar sonucunda Celalî Takvimi oluşturulmuştur. Celalî Takvimi, bugün kullandığımız Gregoryen takviminden daha dakik-

tir. Gregoryan Takvimi her 3300 yılda bir gün hata yaptığı hâlde, Celalî Takvimi 5000 yılda bir günlük hata yapmaktadır.

Selçuklular eğitime bilimsel açıdan yaklaşmış, her bilimin özelliklerini iyi incelemiş ve her bilimi kendine özgü mekânlar-
da gerçekleştirmiştir.

ORTAÖĞRETİM 16 TARİH-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ