Page 14 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | Çalışma Defteri-8

Çoktan Seçmeli

11. Mercanların yaşamlarını tehdit eden birçok etmen vardır. 13-14. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
En büyük tehlikelerden biri, denizlerde atıklardan kaynak-
lanan kirliliğin artması. Özellikle son yıllarda artmaya baş- Buzulların erimesi, yaşam alanı buzullar olan kutup ayı-
layan kirlilik, berrak suların yavaş yavaş kaybolmasına ve larının özellikle de dişilerin yaşamını iyice zorlaştırmaya
azot, fosfor gibi maddelerin bu sulara karışmasına neden başladı. ABD’li araştırmacılar, eriyen deniz buzunun bu
oluyor. Bu maddeler deniz yosunları için çok miktarda be- dişileri doğum yapmak üzere Kuzey Alaska karalarına
sin kaynağı demek. Bu durumun mercanlar açısından yarar- göçe zorlamaya başladığını söylüyor. Gebe kutup ayıları,
lı olabileceği düşünülse de tam tersi olur. Çünkü deniz yo- doğacak yavrularını kuzey soğuğundan korumak için ka-
sunları çok fazla büyür ve mercanların üzerini kaplayarak rın içinde in inşa eder. 1985-1994 yılları arasında bu inlerin
ölmelerine neden olur. Ayrıca kirlilik suda bulanıklık ya- %62’si deniz buzu üzerinde kuruluyken bu oranın 1998-
ratır ve deniz yosunlarının ışık almasını engeller. Bunlara 2004 arasında %37’ye düştüğü anlaşılıyor. ABD Jeolojik
bir de kıyı erozyonunun eklenmesi bulanıklığı iyice artırır. Araştırmalar Merkezinden Anthony Fischbach (Antoni
Deniz yosunları da mercanı terk ederek ışık alabilecekle- Fişbeh) “Son yıllarda Kuzey Buz Denizi’ndeki buz kütle-
ri daha temiz sulara gider. Mercanlar ise en önemli besin leri giderek daha geç oluşmaya, daha erken erimeye ve
kaynaklarını kaybettikleri için yavaş yavaş ölür. kalın olan bileşenini kaybetmeye başladı.” diye anlatıyor.
“Bunlar bir araya gelince bölgedeki buz kütleleri de üze-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine yer verilme- rinde doğum yapılamayacak ve yavru yetiştirilemeyecek
miştir? kadar kararsız bir zemin hâline geliyor.”
A) Mercanların besin kaynağı hakkında bilgiye
B) Deniz yosunlarının besin kaynağının azaldığına
C) Kıyı erozyonunun mercanların ölüm nedenlerinden
biri olduğuna
D) Denizlerdeki kirliliğin artmasıyla deniz yosunlarının
büyümesi arasındaki ilgiye
E) Deniz yosunlarının büyümesinin mercanlar için teh- 13. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir?
dit oluşturduğuna A) Kutup ayılarının yaşamının zorlaşmasının nedenine
B) Kutup ayılarının in inşa etmelerinin nedenine
C) Buz kütlelerinin kararsız bir zemin hâline gelmeleri-
12. I. Kuraklığa bağlı olarak otlakların verimsizleşmesi hay-
vancılıkla uğraşan Türkleri ekonomik olarak güç durum- nin nedenine
da bırakmıştır. D) Buz kütlelerinin geç oluşmalarının ve erken erimele-
rinin nedenine
II. Bu durum Türkleri zengin otlaklar bulmaya zorlamıştır.
E) Kutup ayılarının Kuzey Buz Denizi’nden göç etmeye
III. Türkler ana yurtları olan Orta Asya’dan zaman zaman başlamalarının nedenine
dünyanın değişik yerlerine doğru göç etmişlerdir.

IV. Boylar arasındaki çatışmalar ile Moğol ve Çin saldırıla-
rı da Türklerin göç etmesinin nedenleri arasındadır.
V. Artan nüfus da bu olumsuzluklara eklenince ekonomik
sıkıntılar büyümüştür.

Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluş- 14. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi
turmak istenirse sıralama aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
olur?
A) Tanık göstermeden yararlanıldığı
A) II - III - IV - I - V
B) Nicel verilerden yararlanıldığı
B) III - I - V - II - IV C) İzlenim kazandırmaya yer verildiği
C) III - IV - V - II - I D) Dolaylı anlatıma yer verildiği
E) Neden-sonuç cümlelerine yer verildiği
D) I - III - IV - II - V

E) I - II - V - III - IV

ORTAÖĞRETİM 14 TDE-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ