Page 16 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | Çalışma Defteri-8

Açık Uçlu Sorular-I

Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları bu metne göre cevaplayınız.

OKUMA ÜSTÜNE

Okumak; haz duymaya, zihnimizi süslemeye ve yetkimizi arttırmaya yarar. Haz duymak hususundaki faydası, insan
bir köşeye çekilip tek başına kaldığı zaman kendini gösterir. Zihnimizi süslemesinin, konuşurken yetkimizi arttırması-
nın da bir iş hakkında hüküm verirken, o işi başarırken faydası dokunur. Tecrübeyle yetişmiş kimseler, tek tek bazı işler
yapar; onlar hakkında birer hüküm verebilirse de meseleyi her bakımdan göz önünde tutan öğütler vermek, planlar
yapmak, nizamlar kurmak bilhassa bilgi sahibi kimselerin elinden gelir.

Okumaya fazla vakit harcamak, uyuşukluktur. Okunan kitaplardan süs olsun diye fazla faydalanmak gösteriş, bir hü-
küm verirken sadece kitaptaki kaidelere uymak da ukalalıktır.

Okumak tabiatı tamamlar, tecrübe ile de tamamlanır. İnsanın tabiat vergisi olan kabiliyetleri kendiliğinden çıkan bit-
kilere benzer, okumakla budanmaları lazımdır. Okumak, tecrübeyle sınırlanmaz da başına buyruk bırakılırsa dağınık
yönlere yayılmış bir bilgi verir.

Tecrübe ile yetişen kimseler, okumayı hor görür. Basit kimseler ona hayrandır. Bilginler ondan faydalanır çünkü oku-
ma, sağladığı faydanın ne olduğunu göstermez. Bu, insanın tahsile ihtiyaç duymadan onun ötesine varan bir kuvvetle
elde ettiği bir bilgeliktir.

(…)
Okumak insana olgunluk, konuşmak canlılık, yazmak da açıklık verir. Bu sebeple az yazanın hafızasının kuvvetli, az ko-
nuşanın hazırcevap, az okuyanın da bilmediğini bilir gibi göstermesi için kurnaz olması lazımdır. Tarih kitapları insanı
akıllandırır; şiir nükteci, matematik dikkatli kılar; felsefe eserleri de derinleştirir. Mantık ve hitabet münakaşalarda
ustalaştırır, ahlak da ağırbaşlı yapar.

İnsanın okuduğu şey benliğine işler. Hatta insan zekâsına ket vuran her türlü engeli, iyi seçilmiş eserler okumakla
kaldırabilir. Tıpkı vücudun tutulduğu hastalıkların münasip idmanlarla iyi edilebildiği gibi.
Bacon

1. Metindeki altı çizili sözcüklerin anlamlarını sözlükten bulunuz.

zihin: .......................................................................................................................................................................................................

nizam: .....................................................................................................................................................................................................

tahsil: .....................................................................................................................................................................................................

münakaşa: .............................................................................................................................................................................................

münasip: ................................................................................................................................................................................................

2. Metnin türünü belirleyerek bu tür hakkında bilgi veriniz.

.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

ORTAÖĞRETİM 16 TDE-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ