Page 119 - DEFTERİM FİZİK 10

2. Ünite: Basınç ve Kaldırma Kuvveti
Notlarım

2. Askıda Kalma Durumu

Bir cisim, tamamı sıvı içinde olacak ve tabana değmeyecek
F
K şekilde yavaşça serbest bırakıldığında olduğu yerde
dengede kalıyorsa buna askıda kalma durumu denir
(Görsel 2.65). Askıda kalma durumunda kaldırma
G Sıvı
kuvvetinin büyüklüğü cismin ağırlığına eşittir.
Görsel 2.65

F = G olduğuna göre V . d .g = V . d . g
k batan sıvı cisim cisim
V . d = V . d olur.
batan sıvı cisim cisim

V = V olduğu için d = d bulunur�
batan cisim sıvı cisim

3. Batma Durumu

Bir cisim, sıvıya yavaşça bırakıldığında cismin kendi-
liğinden kabın tabanına inerek dengeye gelmesine
F
K
batma durumu denir. Batma durumunda kap tabanında
N Sıvı tepki kuvveti oluşur (Görsel 2.66). Kap tabanının cisme
uyguladığı tepki kuvvetinin büyüklüğü N ise G = N + F dir�
K
G
Görsel 2.66
F ‹ G olduğuna göre V . d . G ‹ V . d . g ifadesinde
k batan sıvı cisim cisim

V = V olduğu için d ‹ d bulunur�
batan cisim sıvı cisim
Bu işlemler, farklı derinliğe ve farklı hacme sahip sıvılarda ya da büyüklüğü ve
şekli farklı cisimlerle yapılmış olsaydı da sonuçlar değişmezdi. Bir cismin içine
bırakıldığı sıvıda yüzmesinde, askıda kalmasında ya da batmasında sıvı hacmi-
nin veya sıvı derinliğinin etkisi yoktur. Aynı şekilde cismin hacminin, şeklinin ve
ağırlığının da bir etkisi yoktur. Yüzme ya da batma durumu, cismin bütününün
ortalama özkütlesi ile içine bırakıldığı sıvının özkütlesi arasındaki ilişkiye
bağlıdır. Bir cismin özkütlesi, içine bırakıldığı sıvının özkütlesinden küçükse cis-
im sıvıda yüzer; eşitse askıda kalır; büyükse batar.

Cismin ortalama özkütlesi ile cismin yapıldığı maddenin
özkütlesi farklı kavramlardır. Örneğin alüminyum
3
metalinin özkütlesi (2,7 g/cm ), suyun özkütlesinden
(1 g/cm ) büyüktür. Bundan dolayı katlanan alüminyum
3
folyo suda batar. Fakat alüminyum folyodan yapılan
oyuncak sandal suda yüzer (Görsel 2.67). Alüminyum
folyonun oyuncak sandala dönüştürülmesiyle içinde hava
boşluğu olan ortalama özkütlesiyle sudan küçük bir cisim
Görsel 2.67
meydana getirilmiş olunur.

Cismin özkütlesi, içinde boşluk yokken cismin yapıldığı maddenin
özkütlesine eşittir.

119