Page 89 - DEFTERİM FİZİK 10

2. Ünite: Basınç ve Kaldırma Kuvveti
Notlarım

KATILARIN BASINCI
Katı maddeler, üzerlerine uygulanan kuvveti doğrultu ve büyüklüğünü
değiştirmeden aynen iletir. Katı maddelerin kuvveti iletme özelliği, kuvvetin
etkisinin belli mesafelere ulaştırılmasını sağlar. Kuvvetin bir yüzey üzerindeki
etkisi kuvvetin şiddeti ve uygulandığı yüzeyin büyüklüğüne bağlıdır.

Görsel 2.5'te sünger üzerine konulan
özdeş tuğlalardan dar yüzey alanı
üzerine oturtulan tuğlanın, geniş
yüzey alanı üzerine oturtulan tuğlaya
göre süngeri daha fazla çökerttiği
görülmektedir� Bunun nedeni, süngere
uygulanan ağırlık kuvvetleri aynı
olmasına rağmen yüzey alanının küçük
olduğu yerde basıncın büyük olmasıdır. Görsel 2.5

Katı basıncı zemine uygulanan kuvvetle doğru, zemine temas eden yüzey
alanı ile ters orantılıdır.

Yüzey alanı ile basınç ters orantılı olduğu için kar ayak-
kabılarının tabanı daha geniş yapılarak basıncın azaltıl-
ması sağlanır (Görsel 2.6). Bu sayede karda yürüyen kişi-
nin ağırlığı geniş bir yüzeye yayılır ve kişi kara batmadan
rahatça yürüyebilir.

Görsel 2.6

Bazı durumlarda basıncın azaltılması
amaçlanırken bazı durumlarda ise
artırılması amaçlanır. Örneğin kesici
aletlerde kesici yüzeyler bilenerek inceltilir
(Görsel 2.7, Görsel 2.8). Böylece küçültülen
yüzey alanında basınç etkisi artırılmış
olunur. Bu sayede kesim işlemi daha kolay Görsel 2.7 Görsel 2.8
yapılır.

Katılar, üzerinde bulunduğu yüzeye ağırlıkların-
G
A dan dolayı kuvvet uygular (Görsel 2.9). Katılarda
basınç kuvveti, katının yüzeye uyguladığı kuvvete
Görsel 2.9
yani katının ağırlığına eşittir.

G
Katı cismin yüzeye yaptığı basınç bağıntısıyla bulunur.
P =
A

89