Page 231 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

4. ÜNİTE: DESTAN - EFSANE

6. I. Kış, boran olsun isterse 8 ve 9. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Yüreğin yangını elverir
Hey Tanrım, der Sütçü İmam Destanlar, milletlerin maddi ve manevi değerlerini
dil, tarih ve kültür birikimlerini içerisinde
Göster Kurtuluş’u, canımı al
barındırarak ve nesilden nesile aktararak günümüze
Kaçar, kovalanır, yine kaçar
ulaşmışlar. Özellikle sözlü edebiyat geleneği içinde
Çok iş görür Karadağ tabancası önemli bir yere sahip olan destanlar, Türklerin
Yaşar Kurtuluş’u yüzyıllar öncesi yaşamlarını, kahramanlıklarını
Ölümü Cumhuriyet’in duyrulduğu gündür. ve önemli olaylarını konu edinmiştir. Destanlarda
doğayla iç içe yaşayan insanın, doğa unsurlarına
II. Şimdi Odysseus’a geldi sıra.
yer verirken dağları, farklı anlam yüklemeleriyle
Ulu canlı Kephallenlere buyurur o, konumlandırdığı görülmüştür. Öyle ki kutsal
İthake’de, yaprakları hışırdayan Neriton Dağı’nda, dağlar, diğer pek çok inanç ve düşünce sisteminde
Krokyleia’da, sarp Aigilips’te otururlar, olduğu gibi Türk inanç ve düşünce sisteminde de
Zakynthos’la Samos da onlarındır, önemli bir yere sahiptir. Türk inanç ve düşünüş
sisteminde dağların önemli bir yere sahip olması
kimi içerlerde oturur, kimi kıyılarda, adalara karşı.
Türklerin “gök” ve “Tanrı” kavramlarını yücelik ve
Zeus gibi akıllı Odysseus’tur önderleri
sonsuzluk gibi perspektiflerle birbiriyle bağdaştırmış
olmasının etkisi görülür.
Yukarıda numara ile verilen parçalar
karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
8. Bu parçadan destanlarla ilgili aşağıdakilerden
A) Her iki metinde de olaylar bir kahraman
hangisi çıkarılamaz?
etrafında gelişmiştir.
B) Her iki metin de manzum olarak A) Kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşar.
oluşturulmuştur.
B) Tabiat unsurlarına anlamlar yüklenir.
C) İki metinde de toplumu derinden etkileyen
C) Dağlar destanlarda önemli bir yere sahiptir.
olaya yer verilmiştir. DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
D) Destanlar sözlü edebiyatın önemli bir parçasıdır.
D) Her iki metinde de mitolojik unsurlara yer
verilmiştir. E) Destanlarda gök önemli bir motiftir.
E) I. metin yapma destan, ikinci metin doğal
destan özelliği taşır.
9. Bu parçadan destanlarla ilgili çıkarılabilecek en
kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?

7. İslamiyet öncesi döneme ait bu destanlardan en
A) Sözlü gelenek içerisinde oluşan destanlar,
eski olduğu tahmin edilen ve nüvesinin Sakalara
içinden çıktığı toplumun tarihini, kültürünü
ait olduğunu tespit ettiğimiz destan kahramanının
yansıtır.
ölümüne ait bir sagu parçasının ve şahsını
metheden beyitlerin edebiyatımız içerisinde yer B) Türklerin hayatında önemli bir yere sahip olan
aldığını ve günümüze kadar ulaştığını, Firdevsî dağ, yüceliğin sembolü olarak destanlara yansır.
tarafından yazılan Şahnâme’de de Efrâsiyab adı ile
C) Türk destanları doğa ile baş başa yaşayan
eserin başkahramanlarından biri olarak yer aldığını
halkın, kültürünü, düşüncesini ifade eder.
görmekteyiz.
D) Türklerin yüzyıllar öncesi yaşam biçimini,
Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden
kahramanlıklarını ve önemli olaylarını konu
hangisidir?
almışlardır.
A) Alp Er Tunga E) Sözlü edebiyatın önemli bir parçası olan
destanlar kuşaktan kuşağa aktarılarak
B) Oğuz Kağan
günümüze ulaşmıştır.
C) Manas
D) Bozkurt
E) Şu

229