Page 31 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 31
1. ÜNİTE: GİRİŞ
8. Tarih bilimi veya tarihçi, genelde insanlığın, özelde 11. Tarih ve edebiyat bilimcilerinin eğitim ve öğretimde
toplumların geçmişte karşı karşıya kaldığı önemli kullandıkları dil ve semboller farklı olsa da her
olayları ayrıntısına girmeden konu edinir. Edebiyat iki bilim çevresinin ve öğretici kadrosunun da
ise daha çok tarihin anlatmadığı sıradan kişi ve ilgili bulunduğu öznenin insan olduğu gerçeği
olaylarla, bunların bıraktığı izlerin ayrıntılarıyla unutulmamalı; bu disiplinlerin “insan-dönem-vaka”
ilgilenir. Tarihî şahsiyetlerin tarihte üstlendikleri ortak paydasında birleştikleri hususu da gözden
rolün dışında yaşantılarına ait örneklerin belli bir kaçırılmamalıdır. Edebiyat alanında bir edebî tür
olay örgüsü içinde anlatımı edebiyat biliminin, olarak anlam kazanmış romanın tasnifi, daha çok
edebiyatçıların, roman ve hikâye sanatının işleri işlediği konuya göre gerçekleştirilir. Bu tasnifte
arasında yer alır. Edebî eserin tarih öğretmek gibi tarihî romanlar, tarihî karakterleri ilham kaynağı
bir işlevi olmasa da tarih ilmini anlama ve sevdirme olarak kullanan, konusunu tarihî olaylardan seçen
yolunda etkin bir rolü vardır. Bu bağlamda ve türün gerektirdiği dil ve anlatıma dayanan
tarihçinin yazdıklarıyla sunulan bir tarihî olay veya olayların insan açısından sonuçları üzerinde
şahsiyet, edebiyat ve edebî eserler vasıtasıyla ilgi yoğunlaşır. Bu uğraşı alanı, insanın tarih boyunca
alanı hâline getirilebilir. farklı serüvenler içerisindeki yerini, eşya ve kâinat
karşısındaki duruşunu, eylemlerini, amaçlarını,
Parçadan edebiyat ve tarih ilişkisi ile ilgili olaylar karşısındaki tepkisini, zaman içinde
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? uğradığı değişim ve dönüşümünü ortaya koyması
bakımından önemlidir.
A) Tarih, olayları ele alma yönüyle edebiyattan
ayrılır. Bu parçaya göre edebiyat ve tarihin ortak noktası
aşağıdakilerden hangisidir?
B) Edebiyat, tarihi sevdirmede etkili olur ve tarihe
merak uyandırır.
A) Olayları ele alış biçimleri
C) Tarihî olayların anlaşılmasında edebiyat etkin
B) Kullandıkları dil ve kavramlar
bir rol üstlenir.
C) İzledikleri yöntemler
D) Edebiyat tarihî olayları ele alırken onu yeniden
yorumlar. D) İnsanın sorunlarını ele alış biçimi
E) Tarih, olayları genel olarak ele alırken edebiyat DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR E) İnsanı merkeze almaları
ayrıntılara girer.
9. Birinci Dünya Savaşı’nın toplum üzerindeki 12. Sûfilere sohbet gerek
etkilerini konu edinen bir romancı aşağıdaki bilim Ahîlere ahret gerek
dallarının hangisinden yararlanır? Mecnunlara Leylâ gerek
Bana seni gerek seni
A) Tarih – felsefe
I. Coğrafi değişim
B) Tarih – coğrafya
II. Kültürel farklılaşma
C) Tarih – sosyoloji
III. Dil değişimi
D) Sosyoloji – psikoloji
IV. Din değişimi
E) Sosyoloji – felsefe
Yukarıdaki dörtlükte, numaralanmış ölçütlerden
hangileri özellikle etkili olmuştur?
10. İslami Dönem Türk edebiyatı ile ilgili bir araştırma
yapan kişi, bu dönemde aşağıdaki türlerden A) I ve II
hangisine rastlamaz?
B) I ve III
A) Destan
C) II ve III
B) Mâni
D) II ve IV
C) Koşma
E) III ve IV
D) Halk hikâyesi
E) Roman
29
