Page 142 - Defterim Fizik - 9
P. 142
4. Ünite: Ener
4. Ünite: Enerjiji
Esneklik Potansiyel Enerjisi
Dayanma sınırları dahilindeki bir kuvvetin etkisiyle şekil değiştiren ve
kuvvet ortadan kaldırıldığında tekrar eski hâline dönen cisimlere esnek
cisim denir. Yaylar, esnek cisimlere verilebilecek en bilinen örneklerden-
dir. Yay gibi esnek sistemler, sıkıştırıldığında ya da gerildiğinde potan-
siyel enerji kazanır. Yay gibi esnek cisimlerin gerilmesi veya sıkıştırılması
sonucu depoladıkları enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir.
Esnek cisimlerin yapıldıkları malzemeye bağlı olarak değişen bir esneklik sınırı vardır. Bu
sınır aşıldığında cismin yapısında kalıcı bozulmalarla karşılaşılabilir.
Denge
noktası
Denge
noktası
Yatay düzlemde durmakta olan bir yay Düşey doğrultuda asılmış yaya bağlı bir
için denge noktası, yayda gerilme veya cisim için denge noktası ise cismin ağır-
sıkışmanın olmadığı durumdur. lığının yaydaki gerilme kuvvetine eşit ol-
duğu noktadır.
Yayda depolanan enerji E ile gösterilir. Bu enerjinin birimi jouledür. Yayın esneklik katsayısı
P
k, yayın denge noktasına olan uzaklığı x olmak üzere esneklik potansiyel enerjisinin mate-
matiksel modeli,
1
E = kx 2 şeklindedir.
P
2
Denge
noktası
(a)
Esnek cisimlerin eski durum ya da konumları-
F na geri dönmesini sağlayan kuvvete geri çağırı-
cı kuvvet denir. Bu kuvvetin yönü daima denge
noktasına doğrudur.
(b) x
F
(c) x
141
