Page 206 - Defterim Fizik - 9

5. Ünite: Isı ve Sıcaklık
Notlarım

5. GENLEŞME

Sıcaklığı artan madde taneciklerinin hareketliliği artar ve böylece tanecikler
arası mesafede artış gözlenir. Sıcaklığı artan bir maddenin hacmindeki artışa
genleşme, sıcaklığı azalan bir maddenin hacmindeki azalmaya büzülme denir.

a klınızda bulunsun

Termostatlar, farklı iki metalin birbirine per-
çinlenmesiyle oluşan metal çiftleridir. Sıcaklık
değişimi sonucu metallerin farklı miktarlarda
genleşmesi sonucu bükülen metal çifti, devre-
lerde kesici ya da tetikleyici olarak görev yapar.
Böylece sıcaklık değişimine göre kontrol edile-
bilen sistemler tasarlanabilir.

Yaklaşık Boyca Genleşme
Madde Katsayısı (10 -6 )
1
K
Cam 9 Genleşme miktarı; maddelerin genleşme
Çelik 11 katsayısı, madde miktarı ve sıcaklık deği-
Beton 12 şimi ile doğru orantılıdır. Yandaki tabloda
Bakır 17 bazı maddelerin boyca genleşme katsayıla-
Bronz 19 rının yaklaşık değerleri verilmiştir.
Alüminyum 24
Kurşun 29

Gravzant halkası, metallerin genleşmesini
gözlemlemek için hazırlanmış bir düzenek-
tir. Isıtılmadan önce halkadan rahatlık-
la geçen metal küre, sıcaklığı artırıldıktan
sonra halkadan geçemez. Farklı kürelerde
eşit sıcaklık değişimleri ya da aynı kürelerde
farklı sıcaklık meydana getirilerek genleşme
hakkında çeşitli çıkarımlar yapılabilir.

205