Page 94 - Defterim Fizik - 9

Ünite 3: Kuvvet ve Hareket

DOĞADAKİ DÖRT TEMEL KUVVET

GÜÇLÜ NÜKLEER KUVVET (YEĞİN KUVVET): Atom çekirdeğinin dağılmadan bir arada
durmasını sağlayan kuvvettir. Menzili atom çekirdeği boyutlarındadır. Dolayısıyla çok kısadır.
Doğada şiddeti en büyük olan kuvvettir.

ZAYIF NÜKLEER KUVVET: Tıpkı güçlü nükleer kuvvet gibi atom çekirdeği boyutlarında
etkili olan zayıf nükleer kuvvet de atom çekirdeğindeki kararsızlıktan sorumludur.

Elektriksel İtme ve Çekme Kuvvetleri
ELEKTROMANYETİK KUVVET: Elektrik
yükleri ve bunların hareketi nedeniyle olu-
şan manyetik alanlar arasındaki etkileşimler
sonucunda ortaya çıkan kuvvetlere elektro-
manyetik kuvvetler denir. İtme ya da çekme
kuvveti şeklinde olabilir. Menzili sonsuzdur.

d m
KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ: Newton tara- F AY
fından tanımlanan ve sadece çekme kuvveti F
olarak ortaya çıkan bu kuvvetin menzili son- m m DÜNYA . m AY
DÜNYA F = G 2
suzdur. Kütle çekim kuvveti doğada şiddeti d
en düşük olan kuvvettir.

Kütle çekim kuvveti, kütleler arası uzaklığın karesiyle ters orantılı olup kütlelerin çarpım
değeriyle doğru orantılıdır. Burada G ifadesi evrensel çekim sabitidir.

a klınızda bulunsun

Dört temel kuvvetin şiddetlerinin büyükten küçüğe doğru
sıralaması,
Güçlü Nükleer > Elektromanyetik > Zayıf Nükleer > Kütle Çekim
Kuvvet Kuvvet Kuvvet Kuvveti

şeklindedir.
Dört temel kuvvet temas gerektirmeyen kuvvetlerdir.

BİLEŞKE KUVVET: Bir sisteme etki eden tüm kuvvetlerin vektörel toplamına bileşke kuvvet
denir. Bileşke kuvvet R ile gösterilir.

Bir halat çekme oyununda taraflar, birbirlerine eşit büyüklükte ve zıt yönde kuvvetler uy-
guluyorlarsa kuvvetlerin vektörel toplamı sıfır ise bu sistem dengelenmiş kuvvetlerin etkisi
altındadır. Ancak bu eşitlik taraflardan birinin lehine bozulursa sistem, dengelenmemiş kuv-
vetlerin etkisinde olur ve sistemin denge durumu değişir.
93