Page 98 - Defterim Fizik - 9

Ünite 3: Kuvvet ve Hareket

3. NEWTON HAREKET YASALARI

NEWTON’IN 1. HAREKET YASASI (EYLEMSİZLİK PRENSİBİ)
Cisimler mevcut hareket durumlarını korumak isterler. Bir cisim dengelenmiş kuvvetlerin
etkisindeyse,
a) Cisim duruyorsa durmaya devam eder.
b) Cisim hareket hâlindeyse hareketini sabit hızla sürdürür.

Araba fren yaptığında öne doğru giden kişi, tram-
vayda ayakta seyahat ederken tramvayın hare-
ketiyle birlikte savrulan yolcular, mevcut hareket
durumunu koruma isteğinin yani eylemsizlik pren-
sibinin günlük hayattaki bazı sonuçlarıdır.

NEWTON’IN 2. HAREKET YASASI (DİNAMİĞİN TEMEL PRENSİBİ)
Bir cismin üzerine etki eden net kuvvet sıfırdan farklı ise cisim ivmeli hareket yapar. Burada
ivme ile net kuvvetin yönü aynıdır.

a
Cismin üzerine etki eden net kuvvet F , cismin kütlesi m ve cismin
net
F
m net ivmesi a olmak üzere genel matematiksel model F = m . a olarak
net
kutu
verilir.
AĞIRLIK VE YER ÇEKİMİ
Bir cisme etki eden yer çekimi kuv-
vetine o cismin ağırlığı denir. Ağırlık,
cismin kütlesi ve yer çekimi ivmesinin
VENÜS
çarpımı ile bulunur. Yer çekimi ivme- URANÜS 8,8 Newton
8,6 Newton
si, Dünya’nın farklı noktalarında farklı
1 kg
değerlere sahiptir. Ayrıca başka geze- DÜNYA
JÜPITER
genlerde ve Ay’da yer çekimi ivmeleri 23,3 Newton 9,8 Newton
MERKÜR GÜNEŞ
farklı olduğu için aynı cismin ağırlık
NEPTÜN 3,7 Newton 274 Newton
değerleri buralarda farklı çıkacaktır. 11 Newton
Yandaki şekilde 1 kg’lık bir kütlenin SATÜRN MARS
9,2 Newton
Güneş ve Güneş Sistemi’ndeki gezegen- 3,8 Newton
lerdeki ağırlık değerleri gösterilmiştir.
G = m . g bağıntısında G ağırlık ve g yer çekimi ivmesi olup g, ortalama olarak 9,8 m/s
2
değerine sahiptir.

NEWTON’IN 3. HAREKET YASASI (ETKİ – TEPKİ PRENSİBİ)
Doğada hiçbir kuvvet tek başına bulunmaz. Mutlaka her etkiye karşılık bir tepki kuvveti de
vardır.

√ Etki-tepki kuvvet çiftleri eşit büyüklükte ve zıt yönlüdür.
√ Etki ve tepki kuvvetleri aynı cisme etki etmez.
N
SERBEST CİSİM DİYAGRAMI
Bir cisme etki eden kuvvetlerin gösterildiği şekillere serbest cisim diyagramı
F
denir. Şekildeki cisim için N, cismin ağırlığından dolayı zemine uyguladığı
kuvvete karşı zeminin tepki kuvvetidir. Bu kuvvete normal kuvvet de denir.

G
97