Page 91 - Defterim Tarih - 9

Orta Çağ Avrupası’nda Ordu

Bilgi Havuzu • Orta Çağ’da Avrupa’nın kara orduları genel olarak atlı ve yaya olmak üzere ikiye ayrıl-
mıştır ve ordu yapısı, dönemin siyasi ve toplumsal yapısıyla doğrudan ilişkilidir.
Şövalye, Orta
• Feodal yapıdan dolayı Orta Çağ Avrupası’nda merkezî krallıkların gücü zayıftır. Derebey-
Çağ Avrupası’n-
lerine ait orduların olması, kralların gücünün azalmasının en önemli nedenlerindendir. Bu
da ortaya çıkmış
durum tek bir ordunun oluşmasına engel olmuştur.
seçkin bir askerî
• Derebeylerinin bir araya gelerek savaşmasında din adamları önemli bir etkendir. De-
sınıftır. Bu kişiler
rebeyleri, din adına bir araya getirdikleri orduları Haçlı Seferleri ile Türk ve Müslüman
krala bağlılık
dünyasına karşı harekete geçirmişlerdir.
yemini eder ve
• Orta Çağ Avrupası’nda genel olarak düzenli ve eğitimli bir askerî sınıf yoktur. Krallıkların
kralın kendilerine
kendine özgü askerî yapıları bulunmaktadır. Bu krallıkların başlıcaları ve askerî yapıları
verdiği toprakta
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
yaşar. Bu top-
raklardan elde
ettiği gelirlerle
XIV. yüzyıla kadar merkezî bir ordu yapısı yoktur. Bu yüzyıldan sonra
askerî araç gere-
Fransa maaşlı ve düzenli askerî birlikler kurulmuştur. Savaşçı birlikler daha çok
cin masraflarını
Ordusu süvarilerden oluşmaktadır. Ateşli silahlar ve topun kullanılması Avrupa’da
karşılar.
savaş anlayışını değiştirmiştir.
Merkezî yönetim ve ordu yapısı, Orta Çağ Avrupası’na göre daha güçlü-
Bizans dür. Bizans ordusu başkentte bulunan askerlerin yanı sıra tabi devletlerin
Ordusu gönderdiği yardımcı kuvvetler, eyalet askerleri ve ücretli askerlerden oluş-
maktadır. Bu ücretli askerlerin içinde Türklerin önemli bir yeri vardır.

Ordu ilk zamanlarda gönüllü askerlerden oluşurken daha sonra maaşlı
ve sürekli askerî birlikler kurulmuştur. Önceleri yaya ve müsellem (atlı)
Osmanlı
olmak üzere iki bölümden oluşan bu askerî birliklerin yerine Yeniçeri Oca-
Ordusu
ğının kurulmasıyla Osmanlı Devleti profesyonel bir orduya sahip olmuştur.
Ayrıca tımarlı sipahiler bu dönemin önemli eyalet askerleridir.

Orta Çağ Asyası’nda Ordu
Bu coğrafyanın en önemli askerî gücü Türk, Moğol ve Sasanilerden oluşmaktadır.
Orduların ortak yönü güçlü ve disiplinli askerî birliklere sahip olmasıdır.

Mete Han tarafından geliştirilen onlu sistemi kullanmışlardır. Her bireyin
aynı zamanda bir asker olduğu kabul edilen “ordu-millet” anlayışı hâkim-
Türk
dir. Savaşlarda “turan, hilal ya da kurt kapanı” adı verilen savaş taktiği
Ordusu
geliştirmişlerdir. Savaşçı özelliklerinden dolayı Bizans ve Arap devletlerince
paralı asker olarak görevlendirilmişlerdir.

Cengiz Han, kurduğu düzenli orduyu onlu sisteme göre biçimlendirmiştir.
Moğol
Düzenli ve sürekli orduda hafif zırhlı süvari ve okçular ağırlıktadır. Bu da
Ordusu
ordunun manevra kabiliyetini artırmıştır.

Sasani Düzenli bir askerî yapıya sahiptir. Onlu sistemi kullanmışlardır. Ordu, yar-
Ordusu dımcı kuvvetler ve savaş esirlerinden oluşur.

88