Page 96 - Defterim Tarih - 9

KANUNLAR GELİŞİYOR

Hukuk kuralları, sahip olduğu yaptırım gücü ile devlet otoritesini tesis etmiş; hak ve
Bilgi Havuzu
sorumlulukları belirleyerek toplumsal yaşamı düzenlemiştir.
Modern Avrupa
1. Roma Hukuku Hukuku’nun te-
Roma Hukuku, Roma’nın kuruluşundan (MÖ 753) İmparator Justinianus’un (Justin- meli Roma Huku-
yanus) ölümüne (565) kadar geçen sürede uygulanan hukuka verilen genel addır. Pat- ku’na dayanmak-
rici ile plepler arasındaki mücadeleler sonucunda pleplerin istekleri kabul edilerek MÖ tadır.
451’de “12 Levha Kanunları” adıyla yazılı hâle getirilmiştir.

2. Justinianus Kanunları
Doğu Roma İmparatoru Justinianus, 527’de hukuk alanındaki karışıklığa son vermek
amacıyla başta 12 Levha Kanunları olmak üzere Roma Hukuku ile ilgili birçok kanunu
yeniden düzenlemiştir. Bu kanunlarla kamu ve özel hukuk ayrımı ilk defa yapılmıştır.
İşlenen suçun özelliğine göre suçluları manastırlara kapatarak arındırma, ıslah etme,
Bilgi Havuzu
iyileştirme ve caydırma amaçlanmıştır.
Roma’da Kral-
lık Dönemi’nde
3. Cengiz Yasası
sadece Roma’nın
Moğol İmparatorluğu’nun kurucusu Cengiz Han tarafından hazırlatılan “Cengiz Yasası”
kurucusu ve asli
veya “Büyük Yasa” adlı bu kanunlar, nesilden nesile aktarılan Türk ve Moğol törelerinin
unsuru sayılan
yazılı hâle getirilerek düzenlenmiş hâlidir. Cengiz Han’ın yasaları onun ölümünden sonra
patricilerin ya-
kurulan Moğol devletlerinde de uygulanmıştır.
rarlanabildiği
Toplumlar, sahip oldukları kültür ve gelişmişlik düzeyi bakımından birbirlerinden fark- hukuka Yurttaşlar
lıdır. Bu durum hukuk sistemleri ile kanun metinlerinde yer alan aile, iş akitleri, ceza Hukuku adı veril-
infaz yöntemleri gibi uygulamalarda kendini göstermektedir. Justinianus’un gerçekleş- miştir.
tirdiği hukuk reformu ile Cengiz Han Yasalarına bakıldığında her iki hükümdarın da
kendi toplumlarının güncel ihtiyaçlarına cevap verebilecek hukuki düzenlemeler yoluna
gittikleri anlaşılmaktadır. Böylece İlk Çağ’ın sonlarından günümüze kadar uzanan süreç-
te gerçekleştirilen hukuki düzenlemelerin etkisiyle evrensel hukukun temel ilkeleri belir-
lenmiştir.

Bilgi Havuzu
İlk defa özel hukuk
ve kamu hukuku
ayrımına gidilen
Justinianus Ka-
nunları’nda kişi,
aile, miras gibi
konularda yapı-
lan düzenleme-
lerle günümüzde
uygulanan medeni
hukukun temelleri
atılmıştır.

Cengizhan Heykeli, Ulan Batur/Moğolistan 93