Page 148 - Ekonomi (Tüm Kitap)

Bilgi Notu

Devalüasyon, ihracatı nasıl artırır?
Döviz kuru örneğin 1 dolar = 1.50 TL iken herhangi bir ihraç
malının birim fiyatı 1 dolar yani 1.50 TL olsun. Türkiye bir bi-
rim ihraç malı karşılığında 1 dolar kazanır. %50 oranında deva-
lüasyon yapıldığında 1 dolar = 2.25 TL olur. Yani malın fiyatı
da yabancılar için %50 ucuzlamış olur. Bundan sonra 1 dolar
Görsel 5.8: Devalüasyon
karşılığında bir buçuk birim ihraç malı satılacaktır.

1. Devalüasyonun Nedenleri
Devalüasyonun başlıca nedenleri şunlardır:
a) Devalüasyon özellikle sabit kur sistemi için geçerlidir. Bu sistemde yerli paranın yabancı pa-
ralar karşısındaki değeri, hükûmet tarafından belirlenir. Devalüasyon da hükûmet kararıyla ve
aniden yapılır. Devalüasyon, dış ticaret politikasının bir aracı olarak ihracatı artırmak ve ithalatı
kısmak için uygulanacağı gibi enflasyon nedeniyle oluşan iç ve dış fiyat seviyesi farkını ve
dolayısıyla ödemeler dengesi açığını kapatmakta da kullanılır. Devalüasyon sonucunda yerli

paranın yabancı paralar karşısında değerinin düşmesi ile ithal malların fiyatı artar ve talep azal-
ması yoluyla da ithalatı azalır. Bu sırada ihraç edilen malların fiyatı ise düşer ve yurt dışı talebin
de oluşmasıyla ihracat artar. Böylece ithal giderlerinin azalması ve ihraç gelirlerinin artması ile
dış açık kapanır.
b) Hükûmetleri devalüasyon yapmaya iten diğer önemli neden ise enflasyondur. Enflasyon sonucu
fiyatların artması, yerli ürünlerin pahalanması demektir. Eğer döviz kuru sabit tutulursa ihraç
malları pahalanacak ve ihracat azalacaktır. Bunun yanı sıra ithal malları ise ucuzlayacak ve it-
halat artacaktır. Bu durumda ödemeler dengesi açığı da büyüyecektir. İşte devalüasyon yoluyla
bu duruma engel olunmaya çalışılmaktadır.

Devalüasyonun önemli iki özelliği vardır:
• Ödemeler dengesi açığını kapatmak için başvurulabilecek en genel uygulamadır.
• Fiyat mekanizmasına en az müdahaleyi gerektiren bir uygulamadır.

2. Devalüasyonun Etkileri

Devalüasyonun Ekonomi
Üzerindeki Olumlu Etkileri Devalüasyonun Ekonomi Üzerindeki Olumsuz Etkileri
• Devalüasyon, özellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde enflas-
• Dış ticaret üzerinde tasarruf sağla- yon oranında artışlara neden olur. Zira sanayileşme sürecini tamamlamamış
yıcı etki yaratır. ülkelerde ham madde yönünden dışa bağımlılık vardır. İthalatın pahalanması
• İthalata, rakip endüstrilere yöne- sonucu maliyetler artacağı için yurt içi piyasadaki fiyatlar da artar. Ülkenin
lik iç talep artar. yerli para cinsinden borçlarında artış olur.
• Yabancı paranın yurt içi satın • Devalüasyon sonucu ihraç mallarının fiyatının düşmesi, dış ticaret hadlerinin
alma gücü artacağı için yabancı ülke aleyhine dönmesine neden olur. Devalüasyonun önceden bilinmesi, mal
sermaye girişi artar. ve döviz spekülasyonlarına yol açar ve spekülatörler haksız kazanç sağlar.
Kaynak dağılımı üzerinde olumsuz etkileri olur. Üretim kaynakları, ihracat
endüstrilerine ve ithalata rakip yurt içi endüstrilere kayar.

146