Page 56 - Coğrafya

Coğrafya 10

3) TÜRKİYE'DE BİTKİLER
Türkiye, zengin bitki çeşitliliğine sahip olan dünyanın sayılı ülkelerinden biridir. Ülkemiz, sahip olduğu yaklaşık
12 000 bitki türüyle Avrupa Kıtası'nın tamamında görülen bitki türlerine yakın bir çeşitliliği barındırmaktadır. Bu
zenginlikte iklim çeşitliliği, kısa mesafelerde değişen yeryüzü şekilleri, coğrafi konum, jeolojik zamanlar boyunca
görülen iklim değişiklikleri ve toprak türleri gibi faktörler etkili olmuştur. Ayrıca son yıllarda yapılan çalışmalarla
bugüne kadar bilinmeyen çok sayıda bitki türü bu çeşitliliğe eklenmiştir.
Yeryüzünün belirli bir bölgesinde yaşayan ve başka sahalarda rastlanmayan bitki türlerine yerli (endemik) bitki
denir. Ülkemizdeki bitki türlerinin yaklaşık üçte biri (3700 civarı) endemik olup en fazla çeşitlilik Toros Dağları’nda
bulunmaktadır. Ülkemizde yer alan başlıca endemik bitki türleri şulardır:
• Köyceğiz Gölü çevresinde sığla (günlük) ağacı
• Datça ve Teke Yarımadası’nda Datça hurması
• Kazdağları’nda Kazdağı göknarı
• Göller Yöresi’nde kasnak meşesi
• Kastamonu ve Yozgat çevresinde ispir meşesi
• Rize’de (Anzer Yaylası) Anzer çayı
• Safranbolu çevresinde safran otu
• Erzurum’da (Karayazı) ters lale
Geçmiş jeolojik dönemlere ait iklim koşullarında yaşamış olan bitki türlerinden bazıları, günümüz iklim koşul-
larına da uyum sağlayarak varlığını sürdürebilmektedir. Bu bitkilere kalıntı (relikt) bitkiler denir. Örneğin Kuvater-
ner’de günümüzden daha ılıman iklim koşullarına sahip olan Toros Dağları’nda kestane, kayın ve ıhlamur gibi nem
isteği fazla olan ağaçlar geniş yer kaplamaktaydı. Günümüzde daha sıcak iklim şartlarına sahip olan bu dağlarda
yer yer bu ağaçların kalıntılarına rastlanmaktadır. Sahip olduğumuz başlıca kalıntı bitkiler ve bunların görüldüğü
yerler; kayın ağacı (Amanos Dağları ve Murat Dağı), sığla ağacı (Köyceğiz Gölü çevresi), sedir ağacı (Kelkit Çayı
Vadisi), ıhlamur ağacı (Bey Dağları), kocayemiş ve sandaldır (Çoruh Vadisi).

Türkiye'de Bitki Toplulukları
Türkiye’deki bitki toplulukları; orman, çalı (maki, garig, psödomaki) ve ot (bozkır ve dağ çayırları) olmak üzere
üç gruba ayırılır (Harita 1.2).
Gürcis-
tan
Bul- garistan KARADENİZ KARADENİZ
Yunanistan Ermenistan
MARMARA
DENİZİ
N.Ö.C.

İran

EGE DENİZİ Suriye Ormanlar ve çeşitli çalılar Irak

K
Kızılçam ormanları ve çalılar (maki ve garig)
AKDENİZ Bozkır-antropojen bozkır-çayır
0 100 200
km GKRY KKTC Alpin çayırlar

Harita 1.2: Türkiye'nin bitki formasyonları (Atalay İ., 2015)

54 55 55