Page 22 - Felsefe 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE

2.4.1. GÖRÜŞ VE ARGÜMANI SORGULAMA
Bir fikrin gücünü; bu fikrin dayandığı önerme ve iddiaların geçerliliği, doğruluğu, argümantas-
yonun sağlamlığı ve ikna ediciliği belirler. Bir fikrin sağlamlığını belirlemek için izlenmesi gereken
bazı yollar vardır. Bunlar genel bir akış olarak şöyle sıralanabilir:
Düşünce, fikir ve eleştiriler; hem içerik hem de akıl yürütme açısından sağlam bilgi ve görülere,
doğru öncüllere ve geçerli akıl yürütme biçimlerine dayanmak durumundadır. Bunların farkında
olunması aynı zamanda bilinç düzeyiyle düşünme beceri ve yeterliliğini de göstermektedir.
Bir metni anlamak, onun çözümlenmesiyle mümkündür. Metin çözümlemede dilsel ve mantıksal
ögelerin nasıl kullanıldığını bilmek önem taşır. Bir metnin doğru çözümlenebilmesi için aşağıda
sıralanmış olan maddelere dikkat etmek gerekir.
1. Metinde geçen temel görüşler nelerdir?
2. Metinde öne sürülen ve temel görüşü destekleyen önermeler hangileridir?
3. Metinde her bir görüş veya önerme için
a) Hangi kavramlara başvurulmuştur?
b) Bu kavramlara hangi anlamlar yüklenmiştir?
c) Bilgi ve dil hataları içermekte midir?
4. Metinde yer alan çıkarımlar akıl ve mantık ilkelerine uygun mudur?
a) Metinde yapılan çıkarımlar hangileridir?
b) Bu çıkarımlarda hangi akıl yürütme türleri kullanılmıştır?
c) Argümanlar, sağlam ve ikna edici olarak kurgulanmış mıdır?
Uygulama
5. Bir görüşle ilgili olarak birden fazla argümana başvurulmuşsa bu argümanların temellen-
dirmesi tutarlı, sağlam ve ikna edici midir?

Uygulama

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.

KİTAPTAKİ ALTI ÇİZİLİ CÜMLELER
Altı çizili cümlelerin olduğu kitaplar görmüşsünüzdür. Okuyucu kitaba dâhil olmuştur.
Bazıları sadece koyu renkli kalemlerle bunu yaparken bazıları da rengârenk kalemler kullanır.
Kimisi notlar alır kitap sayfalarına; kimisi paranteze alır cümleleri, işaretler koyar. Belki siz de
yapıyorsunuzdur.
Cümlelerin altını çizmek, genellikle kitap-
tan notlar çıkarmak veya sonra kitaba dö-
nüldüğünde önemli görülen yerleri hemen
bulabilmek için yapılır (Görsel 2.4). Kitapta
sadece önemli yerler değil hemfikir ya da
karşı olunan yerler de çizilir. Bununla birlikte
kitaptan bir fikir veya onu destekleyen cümle-
lerde çelişki bulmuş olabilirsiniz. Yazar sanki
sizi yazmış, tam da söylemek istediğiniz cüm-
leleri kurmuş olabilir. Cümleler içinde bazen Görsel 2.4: Altı çizili cümleler
açık bir yol ya da dar bir patika bulmuşsunuz-
dur. Ya kendiniz bir yere gidersiniz ya da yazarın gitmek istediği yeri bulursunuz. İnsan sevdiği
şeyleri belirginleştirir. “Bu sözü çok beğendim.” de demiş olabilirsiniz. Belki de anlamını bilme-
diğiniz bir sözcüğü not almışsınızdır (Bazıları kitapta cümlelerin altını çizmenin havalı bir şey
olduğunu bile düşünür.). Kimileri için bu tarz bir okuma, etkin okumadır. Yazar karşınızda olsa
gözlerinizi kısıp hafiften başınızı sallayacak gibisinizdir. Yazar, konuşmasının önemli bir yerini
size iletiyor gibidir. Kitapta cümlelerin altını çizmek işte böyle bir şeydir.

58