Page 10 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Epitel doku, insan vücudunun iç ve dış yüzeyini örten ve salgı bezle-
rini oluşturan epitel adı verilen hücrelerden oluşmuş dokudur. Hücreler
arasında boşluk yok denecek kadar azdır. Bu dokunun hücreleri ara-
sında kan damarı ve sinir bulunmaz. Bu dokunun hücreleri bağ doku-
dan difüzyon yoluyla beslenir. Genel olarak deri ve çeşitli iç organların
yüzeyini örtmek, bağırsaklarda emilimi sağlamak, bezlerde hormon
veya tükürük gibi maddeler salgılamak, duyu organlarında duyu al-
maçları yoluyla uyarıların alımını sağlamak gibi görevleri vardır.

Temel bağ doku, canlı hücrelerden ve bu hücrelerin arasını doldu-
ran maddelerden oluşur. Başka doku ve organların arasını doldurur.
Fibroblastlar, makrofajlar, pigment hücreleri, mast hücreleri,
plazma hücreleri bağ dokunun hücreleridir. Fibroblastlar, bağ doku-
sunun esas hücreleridir. Bağ dokusu liflerini ve ara maddeyi sentezler.
Bağ dokusunun yenilenmesi, kolajen lifleri oluşturması gibi görevleri
vardır.

Makrofajlar, vücutta iltihaplanma olursa amipsi hareket ederek iltihaplı
bölgeye giden savunma hücreleridir. Makrofajlara lenf düğümleri, ka-
raciğer, kemik iliği, böbrek ve akciğerde sık rastlanır. Pigment hücreleri
melanin pigmenti içerir, gözde, deride ve üreme organlarında yoğun
bulunur. Plazma hücreleri de vücutta bağışıklığından sorumludur ve
antikor sentezler.

Mast hücreleri ise heparin ve histamin salgılayarak bağ doku içerisin-
deki görevini gerçekleştirir. Bağ dokusunun ara maddesinin esası lifler
ve doku tipine göre değişen jelatinimsi bir maddedir. Üç tip lif vardır:
Kolajen, elastik ve fibröz (retiküler). Kolajen lifler çekilmeye karşı
dayanıklı olup bir miktar uzayabilirler. Bağırsakta ve kemikleri kasa
bağlayan tendon kısımlarında bulunur. Elastik liflerin uzama özellikleri
vardır. Akciğerimizde ve damarlarımızda bulunur. Fibröz lifler vücu-
dumuzun değişik yerlerinde bulunmakla birlikte lenf düğümü, dalak,
karaciğer, kan damarları ve kırmızı kemik iliğinde fazla bulunur (Görsel
1.3). Ara maddenin esas maddesi, yer aldığı dokuya göre farklı hâl-
lerde bulunur. Kanda sıvı, kıkırdakta yumuşak, kemikte sert hâldedir.

Pigment hücreleri
Yağ (Melanositler)
hücreleri

Retiküler
lifler

Lenfosit

Mast
hücreleri

Makrofaj Elastik
lifler

Kılcal Kolajen
kan lifler
damarı

Görsel 1.3: Temel bağ doku

22