Page 19 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 1 Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, Duyu Organları

Konuşmayı öğrenirken önce işitilen kelimeyi söylemeyi öğreniriz (Gör-
sel 1.12). Okuma çağına gelindiğinde ise yazılı bir kelimeyi okuyup
söylemeyi öğreniriz (Görsel 1.13).

İşitilen kelimeyi İşitilen kelimeyi
söyleme söyleme Motor
Motor korteks korteks

Diğer Diğer
duyularla duyularla Primer
birleşme birleşme görsel
noktası Birincil noktası Dilin alan
işitsel alan Dilin algılandığı
algılandığı yer
yer

Görsel 1.12: İşitme yoluyla bir Görsel 1.13: Yazılı bir kelimenin
kelimenin öğrenilmesi öğrenilmesi
Bilgi Notu
Beyin ölümü: Ölüm kalp işlevlerinin
Bu iki şekil karşılaştırıldığında, sözcükleri duyduğumuzda ve sözcük- ve solunumun kalıcı olarak durmasıdır.
lerin yazılı hâlini gördüğümüzde beyinde ilk karşılanan yerlerin farklı Beyin ölümü ise solunum dâhil beyin
olduğu görülür. Birincil işitsel alanda, sözcükleri kodlayan ses sinyalleri sapının işlevlerinin ve bilincin geri
alınır (Görsel 1.12). Dilin algılandığı yerde sözcükler yorumlanır. Diğer dönüşümsüz olarak kaybedilmesidir.
bir alanda, başka duyulardan gelen bilgilerle karşılaştırılarak sözcükler Beyin ölümü tanısına bireyin hastalığı-
tekrar yorumlanır ve dil organını ve kasları hareket ettirecek bölge olan na bağlı olarak anestezist, kardiyolog,
motor korteks uyarılır. Motor korteks ilgili kasları ve dil organını uyarır. nörolog ve nöroşirürjiden oluşan en az
dört kişilik uzman hekim kurulunca,
İşitsel deneyimlerimiz temporal lop hafızasına kaydedilmeden önce belli laboratuvar sonuçları ve somut
göstergelere bakılarak karar verilir. Be-
kullanılan dildeki eş değer karşılıklarına dönüşür. Kitap okurken
UYARI ! önce sözcüklerin dildeki anlamları ve bizde uyandırdığı düşüncele- yin ölümü tanısında bilincin tam kaybı,
göz refleksinin ve yutkunmanın kaybe-
ri, ardından kullanılan simgeleri ve yazı karakterini saklar.
dilmesi, solunum cihazı olmadan soluk
alıp verme refleksinin gerçekleşmeme-
Ara Beyin
si gibi kriterler kullanılabilir. Bu gibi
kriterlerin 12-24 saat aralığıyla takibi
Ara beyin, talamus, hipotalamus ve epitalamustan oluşur. sonucu elde edilen veriler hekim kurulu
tarafından değerlendirilerek beyin ölü-
Talamus, duyu organlarından gelen impusların sınıflandırıldığı ve ilgili mü tanısı hasta yakınlarıyla paylaşılır.
merkezlere iletildiği yerdir. Fakat koku duyusundan gelen uyartılar ta- Söz konusu gözlemleme süresi ülkele-
lamusa uğramadan uç beyine aktarılır. Duyu organlarından alınan veri- re göre farklılık gösterir. Avrupa’da bu
leri, beyin kabuğuna iletir. sürenin en uzun olduğu süre Türkiye,
Almanya ve Avusturya’dır. Tıbbi des-
tekle vücut fonksiyonları çalışan hasta-
Talamusun altında, yanında ve önünde embriyonik dönemden kalma nın, yakınlarının kararıyla tıbbi destek
hücreler bulunur. Bu hücreler, ileriki dönemlerde; hipotalamus, amig- kesilir. Klinik ölüm olarak da adlandı-
dala, talamus, beyin kabuğuna ait hücreler olarak farklılaşır. Embriyo- rılan beyin ölümü tanısı; yaşam desteği
nik dönemden farklılaştıkları zamana kadarki bilgileri içeren bu bölge- bekleyen başka hastalar ve henüz fonk-
ye limbik sistem denir. Motor hareketlerin ve ilk hareketin başlamasını siyonlarını kaybetmemiş ve bir başka
kontrol eder. Akıcı konuşma, limbik sistem sayesinde, uç beyinden insana hayat verebilecek organların
gelen geri bildirimlerle kontrol edilerek gerçekleşir. nakledilmesi için de son derece önemli
ve değerlidir. (Kaynak: http://dergipark.
UYARI ! Talamus veya uç beyinden herhangi birinin hasara uğraması düzgün gov.tr/download/article-file/140878; http://
www.journalagent.com/sscd/pdfs/SS, düzen-
lenmiştir. Erişim Tarihi: 19.11.2017)
ve anlaşılır konuşmayı tümden veya göreceli olarak bozar.

31