Page 51 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 1 Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, Duyu Organları

Ampullaların içinde tüy hücreleri (almaç) vardır. Etrafında endolenf sı-
vısı bulunur. Vücut hareketlendiğinde endolenf sıvısı da hareketlenir
ve tüy hücrelerini büker. Bu bükülmeler impuls oluşturur. Tulumcuk ve
kesecik ise yerçekimine ya da doğrusal harekete göre uyarılır ve be-
yinciği durumdan haberdar eder. Kesecik ve tulumcuğun içinde otolit
adı verilen, kalsiyum karbonattan yapılmış kristaller bulunur. Baş; sağ-
sol ya da yukarı-aşağı yönde hareket ettiğinde otolit taşları da hare-
ketlenir. Otolit taşları, hareketlendiği yöndeki tüy hücrelerinin tüylerini
bükerek impuls oluşumunu başlatır. Bu impulslar, denge merkezi olan
beyinciğe iletilerek vücudun durumu ve konumu ayarlanır, refleks me-
kanizmaları devreye girer. Aynı zamanda otolitler hızlanma durumunu
da impulsa çevirir (Görsel 1.37).
Endolenf
sıvısı
Sıvı akışı

Tüy hücreleri

Sinir lifleri
Temel zar
Vücut hareketi
Görsel 1.37: Denge esnasında ampullada tüy hareketleri

UYARI ! Hızla dönmekteyken aniden durulduğu zaman, iç kulaktaki sıvının
hareketi hemen durmadığı için hücrelerin uyarılması devam eder ve
baş dönmesi yaşanır.

Denge Kaybı, İşitme Kaybı

Kulağımız hem işitme hem de dengeden sorumlu olduğu için kulak
sağlığının bozulması sonucu işitme ve dengeye bağlı olarak farklı has-
talıklar meydana gelir.

Denge bozukluklarından biri vertigo hastalığıdır. Vertigo hastalığının Araştıralım-Paylaşalım
belirtileri sersemleme, baş dönmesi, kusma, göz kararması, gözleri-
ni açamama gibi denge duygusunun kaybolmasıdır. Vertigo, migren, İşitme rahatsızlıklarının tedavisiyle
ilgili teknolojik gelişmeleri araştırıp
multiple skleroz (MS), otoimmun iç kulak hastalığı, beyin damar has- sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
talıkları, iç kulağı etkileyen soğuk ve travma gibi durumlar, bazı antibi- Çevrenizde işitme sorunu yaşayan
yotik türlerinin kullanılması, iç kulakta bulunan ve dengeden sorumlu insanlara bulduğunuz sonuçları kulla-
olan sıvılardaki basıncın mikrobiyotik oluşumlar nedeniyle artması gibi narak nasıl yardımcı olabileceğinizle
beyinden veya kulaktan kaynaklanan sebeplerle gelişebilir. Hastanın ilgili proje üretiniz. Projenizi işitme
kulak-burun-boğaz, nöroloji, dâhiliye, fizik ve tedavi alanlarında ge- engelliler yararına, okulunuzda pay-
laşınız.
çirdiği hastalıkların varlığı tespit edilerek hastaya özgü tedaviler uygu-
lanmaktadır.

Kulak hassas bir organdır. Mikroplara ve mekanik etkilere karşı çok
duyarlıdır. Orta kulak iltihabı, kulak zarı sertleşmesi, yüksek şiddet-
teki sese maruz kalma veya yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan işitme
kayıplarının nedeni, tam olarak belirlenmeli ve uygun tedavi yöntemi
seçilmelidir.

Bireyin toplum içindeki ilişkileri büyük ölçüde konuşma ile düzenlenir.

63