Page 103 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

a) Sistem akü kullanmadan da yapılabilir telin direnci ve akım şiddetinin karesi ile doğru
mi? Akülü sisteme göre hangi farklar orantılıdır. Direnci ve akım şiddetini azaltmak
oluşur? kaybı da azaltır.
Direnci azaltmak için gerekenler az dirençli
bir metal seçmek ve kablo kesitini artırmaktır.
İletken telin boyunu kısa tutmak iyidir ancak
iki şehri birbirine yaklaştırmak mümkün değil-
b) Elektrik aboneleri konut veya iş yerleri- dir. Teli kalınlaştırmanın da başka ekonomik
ne güneş paneli sistemi kurmak için zorlukları vardır.
neden yasal teşviklerden yararlanma Taşınan enerji arttıkça akım şiddetinin de
beklentisi duymaktadır? artması gerekir. Neyse ki akımı azaltmanın
bir yolu var. Transformatörler burada devreye
girer. Barajda üretilen elektriğin gerilim değe-
ri yükseltilerek akım değeri düşürülür, enerji
aynıdır. Görselde “Y” ile gösterilen yükseltici
c) Elektrik üretiminde güneş ve fosil kay- transformatör potansiyeli 160 000 V değerine
naklarını maliyet ve çevre etkileri açısın- yükseltiğinde, akım da aynı oranda azalmış
dan karşılaştırınız. olur. Kayıptan olabildiğince kurtarılan enerji
yüzlerce km ötedeki “A” transformatöründe
kademeli olarak şehir gerilimine düşürülerek
konut ve iş yerlerine dağıtılır.
Ölçme ve Değerlendirme
ç) Güneş enerjisi sistemlerindeki bileşen- a) Yüksek gerilim elektrik hatları ne amaçla
lerin gelecekte daha verimli ve daha yapılmıştır?
ucuz olmalarının ne gibi faydaları olabi-
lir?

b) Transformatörler elektriğin hangi özellik-
15. lerini değiştirir?

Y

A c) İletkenden akım geçerken oluşan ısı
enerjisi nelere bağlıdır?

Şehirlerde kullanılan elektrik genellikle yüzlerce ç) Bir iletkenin direncini etkileyen faktörler
km uzaktaki hidrolik, termik, nükleer vb. kay- nelerdir?
naklarda üretilip taşınır. Bir iletkenden elektrik
akımı geçerken ısı enerjisi oluşur. Bu durum
elektriği taşırken bir kısmını kaybetmek anla-
mına gelir. Kaybın (ısı enerjisinin) büyüklüğü,

311