Page 54 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

28
FİZİK 12

4. ÜNİTE : ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE > 4.3. Radyoaktivite
Kavram : Fisyon
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi,
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı NÜKLEER ENERJİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Fisyon kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Fizik öğretmeni Eyüp Bey, okulun Fizik Kulübünün çıkardığı dergide yayımlanan “radyoaktivite” konulu
makalenin bir kısmını sınıfta öğrencileriyle paylaşmıştır.

Macar fizikçi Leo Szilard (Lio çekirdek te titreşimlere neden uranyum atomunun bölünmesi
Zilard) 1933 yılında bir nöt- olabileceğini ve eğer uyarıl­ sırasında ortaya çıkan enerji,
ron yuttuğunda birden fazla ma enerjisi yeterli büyüklükte elektrik üretimi için kullanılır
nötron açığa çıkaran bir atom ise belirli süreçler sonunda (bk. Gör sel). Fisyon tepki-
çekirdeği bulunursa zincirleme çekirdek parçalanmasının mesinde uranyum çekirdeği,
reaksiyon gerçekleştirilebilece- gerçekleşebi leceğini keşfettiler. bir nötron ile bombardıman
ğini ve böylece çok büyük bir 1938 yılında Meitner ve Frisch edildiğinde 3 nötron ve iki orta
enerjinin elde edilebileceğini bu olaya hücre bölünmesi için büyüklükteki çekirdek ortaya
öngördü. Szilard, bir kongrede kullanılan “fisyon” adını verdiler çıkmak tadır. Ortaya çıkan 3
Niels Bohr’u (Niyıls Bor) din- Fisyon; nükleer teknoloji ça- nötronun başka çekirdekler ile
lerken aradığı atomun kararsız lışmaları, tıp, sanayi, nükleer tepkimeye girmesi sonucu zin-
çekirdeğe sahip, kendiliğinden silahlar, elektronik ve uzay cirleme reaksiyon oluşmakta-
ışıma yapabilen uranyum ola- teknolojileri gibi alanlarda dır. Fisyon öncesi parçacıkların
bileceğini fark etti. Daha sonra kullanılmaktadır. Bunların en toplam kütlesi fisyon sonrası
Lise Meitner (Lays Mitnır) ve önem lilerinden birisi enerji sek- ürünlerin kütlelerinin top­
Otto Frisch (Otto Friş) uranyum töründe yer alan nükleer enerji lamından büyüktür. Aradaki bu
çe kirdeğinin bir nötron ile uya- santralleridir. Bir nükleer enerji fark ürün olarak ortaya çıkan
rılınca ortaya çıkan uyarılma santralinde, kontrollü zincirle- çekirdeklerin ve nötronların
enerjisinin, meydana gelen ara me reaksiyon koşulları altında kinetik enerjisidir.

Kr-92
U-235

U-235

U-235

Ba-141

Proton Nötron Gama ışını U-235
Görsel: Fisyon tepkimesi

Fisyon tepkimesinde ortaya çıkan enerji, diğer enerji üretim çeşitlerine göre oldukça büyüktür. Nük-
leer sistem, yüksek enerji üretim kapasitesi ve düşük karbon salımı imkânıyla enerji dünyasında
açılan önemli bir sayfadır. Bununla birlikte radyoaktif atıklar, kazalar, nükleer silahlar gibi nükleer
sistemin getirdiği riskler insanlık ve çevre açısından oldukça dikkat edilmesi gereken unsurlardır.

51