Page 138 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 66
2. ÜNİTE : HÜCRE > 2.1. Hücre
Kavram : Kolaylaştırılmış Difüzyon
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı TELEFERİK 20 dk.

Çalışmanın Amacı Kolaylaştırılmış difüzyonun özelliklerini tanımlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve şekilden hareketle soruları cevaplayınız.

Dünya coğrafyası çok zengindir ve ve bu bu coğrafyada pek çok düzlük ve tepelik araziler vardır. En-
gebeli arazilerde ulaşımı sağlamak için veya bazı kayak merkezlerinde kolay taşıma için teleferikler
kullanılır. Teleferik birbirinden uzak iki yer arasında havada gerilmiş olan bir ya da birkaç çelik halat
üzerinde bağlanarak yol alan asılı bir taşıttır.
İnsanları ve eşyaları nasıl ki teleferik ile daha kolay ve hızlı bir şekilde bir noktadan diğerine taşı-
yorsak kolaylaştırılmış difüzyonda da taşıyıcı proteinler tıpkı teleferik gibi su ve suda çözünen bazı
maddeleri; glikoz, amino asit, fruktoz, B ve C vitaminlerini; tuzları ve bazı iyonları yüksek yoğunlukta
oldukları yerden düşük yoğunlukta oldukları yere enerji harcamadan taşırlar (bk. Şekil). Kolaylaştırıl-
mış difüzyonda kanal proteinleri ve taşıyıcı moleküller görev alır. Su molekülleri hücre zarındaki kanal
proteinlerinden geçerken; glikoz, amino asit, fruktoz gibi moleküller ise taşıyıcı proteinler aracılığıyla
taşınırken bu geçiş sırasında taşıyıcı proteinlerde şekil değişikliği gözlemlenir. Basit difüzyonda ol-
duğu gibi kolaylaştırılmış difüzyonda da ATP harcanmaz. Basit difüzyonda moleküller herhangi bir
taşıyıcı molekül olmadan hücre zarının diğer tarafına geçerler.

Taşıyıcı protein

Reseptör

Glikoz
Şekil: Taşıyıcı protein

1. Kolaylaştırılmış difüzyon ve basit difüzyon olaylarının özelliklerini aşağıdaki tablo üzerinde karşılaştırınız.

BASİT DİFÜZYON KOLAYLAŞTIRILMIŞ DİFÜZYON

135