Page 74 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

40
KİMYA 9

2. ÜNİTE : ATOM VE PERİYODİK SİSTEM> 2.3. Periyodik Sistem> 2.3.1. Elementlerin Periyodik Sistemdeki Yerleşim Esasları
Kavram : Periyodik Sistem
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ELEMENTLERİ NASIL SIRALAYALIM? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Periyodik sistemin oluşturulma amacını ve sürecini kavrayabilme.

Görsellerde yer alan farklı şekillerdeki tablolardan her birinin birer periyodik tablo olduğunu biliyor musunuz?

Görsel: Periyodik tablo örnekleri
Yönerge: Aşağıdaki metinden ve ders kitabınızda yer alan modern periyodik tablodan faydalanarak
soruları cevaplayınız.

18. yüzyılda atom kütlelerindeki belirsizlikler ve birçok elementin keşfedilmemiş olması gibi nedenlerle
kimyagerler elementler tablosunu organize edememiştir. 19. yüzyılda atomlar ve moleküller hakkında
yeterli bilgiye sahip olmayan, elektronların ve protonların varlığından da haberdar olmayan kimyager-
ler atom kütleleri ile ilgili bilgilerini kullanarak periyodik sistemi tasarlamışlardır. 1869 yılında Rus kim-
yager Dmitri Mendeleev (Dimitri Mendeleyev) ve Alman kimyager Lothar Meyer (Lotır Meyer), birbirin-
den bağımsız olarak periyodik yasayı önermişlerdir. Bu yasaya göre elementler artan atom kütlelerine
göre sıralandıklarında bazı özellikler periyodik olarak tekrarlanmaktadır.

Mendeleev, çizelgesinde keşfedilmemiş elementlerin yerini boş bırakmış ve bazı atom kütlelerinde dü-
zeltmeler yapmıştır. Ayrıca keşfedilmemiş elementlerin özellikleri ile ilgili tahminleri ileriki yıllarda yeni
elementlerin keşfi ile doğrulanmışır. Ancak Mendeleev, çizelgesinde bazı elementleri olması gereken
grupların dışında bırakmış; bunların atom kütlelerindeki hatalardan ileri geldiğini kabul etmiştir.

20. yüzyılın başlarında Henry Moseley (Henri Mozliy) elementlerin x-ışını spektrumlarını incelemiş, x
ışını frekansı ile elementlerin çekirdeklerindeki yük sayısı (atom numarası) ve Mendeleev’in periyodik
çizelgesindeki yerleri arasında bir ilişki olduğunu keşfetmiştir. Moseley’in çalışmaları sonucunda ele-
mentlerin artan atom numaralarına göre sıralanıp benzer kimyasal özellik gösterenlerin alt alta getiril-
mesiyle modern periyodik tablo oluşturulmuştur.

1. Bilim insanlarının elementleri belli kurallar çerçevesinde sıralayarak periyodik bir sistem oluşturmalarının
amacı ne olabilir?

73