Page 188 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 101
3. ÜNİTE : ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA > 3.3. Orta Çağ’da Ordu
Kavram : Ücretli Ordu
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı BİZANSIN PARALI ASKERLERİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ücretli ordu kavramını ve savaşların sonucuna etkisini açıklayabilme.

Yönerge: Görsel ve metinden hareketle soruları cevaplayınız.

Görsel 1

Malazgirt Meydan Muharebesi
Çeşitli milletlerden getirttiği ücretli askerlerden oluşması sebebiyle birlikten mahrum 200.000 kişi-
lik Bizans ordusuna karşılık Selçuklu ordusu hepsi aynı ideale hizmet eden yaklaşık 50.000 kişiden
ibaretti. Alparslan’ın beraberinde Anadolu’yu ve Bizanslıları iyi tanıyan tecrübeli akıncı beyleriyle
Artuk, Dânişmend, Saltuk, Mengücük ve Porsuk gibi Selçuklu devletinin en değerli komutanları bulu-
nuyordu. Alparslan, öncü savaşlarından bir süre sonra Ahlat’tan ayrılarak Ahlat-Malazgirt arasındaki
Rahve ovasında karargâhını kurdu ve bir kısım askerini tepelere yerleştirip ovayı kontrolü altına aldı.
Arkasından, Bizans ordusuna oranla kendi ordusunun küçüklüğü sebebiyle bir meydan muharebesine
girişmeye henüz karar vermediğinden görünüşte barış teklifinde bulunmak, gerçekte ise düşmanın
durumunu tespit etmek maksadıyla imparatora bir elçilik heyeti gönderdi. Öncü savaşlarını kaybet-
mesine rağmen askerlerinin çokluğuna ve iyi donatılmış olmasına güvenen, imparator Alparslan’ın
bu elçilik heyetini köşeye sıkıştığı için gönderdiğini zannederek teklifini sert bir şekilde reddetti.
Bunun üzerine savaşın kaçınılmaz olduğunu gören sultan, ordusunu savaş düzenine soktu ve Bizans
ordusunun da savaş düzenine girmesiyle iki ordu karşı karşıya geldi. 26 Ağustos 1071 Cuma günü öğ-
leye kadar orduyu denetleyen ve kumandanlarına son direktiflerini veren Alparslan, ordusuyla birlikte
cuma namazını kıldıktan sonra “Ölürsem kefenim olsun.” dediği beyaz bir elbiseyle askerin karşısına
çıktı ve şöyle dedi: “Ben, Müslümanların camilerde bizim için dua etmekte oldukları bu saatlerde
düşmanın üzerine atılmak istiyorum. Galip gelirsek arzu ettiğimiz sonuç gerçekleşmiş olur, yenilirsek
şehit olarak cennete gideriz. Bugün burada ne emreden bir sultan ne de emir alan bir asker var; ben de
içinizden biri olarak sizinle birlikte savaşacağım; benimle gelmek isteyenler peşime düşsünler, iste-
meyenler serbestçe geri dönebilirler.” Alparslan bu ünlü konuşmasının ardından ilk hücumu başlattı.
Çarpışma tüm şiddeti ile devam ederken Bizans ordusunun sağ kanat kuvvetlerinin çoğunluğunu teş-
kil eden Türk kökenli askerler, başlarında beyleri ile birlikte Selçuklu tarafına geçtiler ve bu olay
Bizans ordusunun dağılmasına sebep oldu. Bu durum karşısında imparator askerlerini geriye çekip
karargâhın arkasında toparlanmak istediyse de geri çekilişi kaçış şeklinde değerlendirildi ve Ermeni
kıtaları ve diğer birlikler savaş alanını terk etti. Sonuçta öğle vaktinden geceye kadar devam eden bu
meydan muharebesinde Bizanslılar ağır bir yenilgiye uğradı. Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.

Ali SEVİM, Malazgirt Muharebesi, İslam Ansiklopedisi 27. cilt, s.481-483 (Düzenlenmiştir.)

185