Page 65 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
33 TARİH 9 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : TARİH VE ZAMAN > 1.3. Zamanın Taksimi
Kavram : Dönemlendirme
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi, Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı TARİHTE DÖNEMLENDİRME SORUNU 15 dk.
Çalışmanın Amacı Dönemlendirme kavramını tarih bilimi içerisindeki önemi bakımından değerlendirebilme.

Yönerge: Metinden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Tarihin Dönemlendirilmesi
İnsanlığın ortaya çıkışıyla birlikte karşılaştığı temel sorunlardan biri, dünyevi zamanı hâkimiyeti
altına almak olmuştu. Takvimler gündelik yaşamı düzenlemeye olanak verdiler çünkü iki ana re-
feransları güneş ve ay olduğu için hemen her zaman doğanın düzenine bağlıydılar. Ama takvimler
genellikle döngüsel ve yıllık bir zaman tanımı yapar ve daha uzun zaman dilimlerini düşünmek
konusunda yetersiz kalırlar. Oysa insanlık günümüze dek geleceği kesin bir şekilde öngörme yetene-
ğini kazanmamış da olsa, uzun geçmişine hâkim olmak onun için önemlidir. Bu geçmişi bir düzene
sokmak için çeşitli terimlere başvurulmuştur: ‘Asır’dan, ‘çağ’dan, ‘devir’den söz edilmiştir. Bununla
birlikte Fransızca ‘periode’ kelimesinden gelen ‘dönem’ terimi en uygunu gibi görünüyor. Bu terim
XIV-XVIII yüzyıllar arasında “zaman aralığı” veya “asır” anlamını kazanmıştır. XX. yüzyılda ise
‘dönemlendirme’ terimi türetilmiştir. Dönemlendirme zaman üzerinde hâkimiyet kurulmasına daha
doğrusu zamanın kullanılmasına yardım etmekle birlikte, zaman zaman geçmişin değerlendirilme-
sine ilişkin sorunları da gün yüzüne çıkarır. Tarihi dönemlendirmek hem öznelliğin hem de en fazla
sayıda insan tarafından kabul edilebilecek bir sonuç üretme çabasının yükünü sırtlanmış karmaşık
bir işlemdir.
(Jacques Le Goff, Tarihi Dönemlere Ayırmak Şart mı?,
Çev. Ali Berktay, Türkiye iş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2016, s.2-3’ten düzenlenmiştir.)

1. Tarihin zamana göre tasnifi ne demektir?

2. Tarihin tasnifi hangi gereksinimlerin sonucunda ortaya çıkmıştır?

3. Tarihin dönemlendirilmesi ne gibi sorunlar doğurur?

62
Hazırlayan: Leyla ŞAFAK