Page 73 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
39 TARİH 9 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : TARİH VE ZAMAN > 1.3. Zamanın Taksimi
Kavram : Takvim
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi, Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı ZAMANA HÜKMETME ARZUSU 20 dk.
Çalışmanın Amacı Takvim kavramını ve takvim sistemlerinin oluşumundaki doğal ve beşerî belirleyici özellikleri değerlendirebilme.

Yönerge: Metin ve görselden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

ZAMANIN ANLAMLANDIRILMASI

Uzaklık-yakınlık, uzunluk-genişlik, hacim gibi şeylerin ölçülerinde olduğu gibi zaman ve onun öl-
çeği de kurgudur. Kullandığımız zaman ölçüleri ve takvim, üzerinde yaşadığımız yer yuvarlağının
koşulları ve olanakları için geçerlidir. Yer yuvarlağının, kendi ekseni çevresindeki bir dönüş süresine
‘gün’ diyoruz. Günün askatları saat, dakika, saniye ve salisedir. İnsanoğlu, günün eşit ölçüde par-
çalara ayrılma işini bir çırpıda bulmuş değildir. Bu parçalardan her birinin benimsenişi, kullanılışı,
adlandırılışı, sürelerinin saptanışı, uzun zaman almış ve ayrı toplumlara göre değişiklik göstermiştir.
Günün üskatları ise hafta, ay, mevsim, yıl ve yüzyıl diye adlandırılırlar. Gece ile gündüz, kış ve yaz
gibi etkili ve sert değişiklikler yüzünden, can ve mal güvenlikleri bakımından, soğuktan, sıcaktan,
açlık, susuzluk kaygısından dolayı insanlar çok eskiden beri zaman kavramının bilincine varmışlar-
dır. Hizmet süreleri, ücretler, vergiler ve benzeri şeyler nedeni ile bu zaman kavramı ve takvim ölçeği
özellikle hükümdarlar ve üst düzeydeki yöneticiler katında bilinmesi, göz önünde tutulması gerekli
hatta zorunlu bir şey olmuştur. Eski çağlarda insan toplulukları, başlarından geçenleri ya da değer
verdikleri, belleklerinde saklamak istedikleri önemli anıları çoğu kez doğal olaylara göre sıralarlardı.
Bu eski ulusların ve toplumların olayları, özellikle ay ve güneş tutulmalarına göre kronolojik sıraya
koymaları, günümüzde onların tarihlerini inceleyenlere büyük yardımcı olmuştur. Çünkü astronomi,
kozmografya, fizik ve matematik gibi bilimler, ay ve güneş tutulmalarının, günümüzden binlerce yıl
önceki ve sonraki oluş zamanlarını kesinlikle bize bildirebiliyor.
(Neşet Çağatay, “Eski Çağlardan Bu Yana Zaman Ölçümü ve Takvim”, Ankara Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, S.1 ss.105-138, Ankara 1978, s.105-106 ve 118’den düzenlenmiştir.)

Görsel 1

70