Page 11 - Coğrafya 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

2 COĞRAFYA 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. I. Maki
II. Çöl Bitkileri
III. Tayga ormanları
IV. Step (bozkır)
Yukarıdaki bitki topluluklarının yayıldığı alanlarda görülen yağış miktarının en az olandan en fazla
olana doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) I-II-III-IV B) II-III-IV-I C) II-IV-I-III
D) II-I-IV-III E) III-I-IV-II

4. Aşağıdakilerden hangisi, çoğunlukla başka bir bitki topluluğunun tahrip edildiği alanlarda yayılış
gösterir?
A) Yağmur ormanları B) Maki C) Tundra D) Tayga ormanları E) Savan

2. Yönerge Bitki örtüsünün dağılışı ile bitki örtüsünün dağılışını etkileyen faktörlerlerin ilişkilendirilmesi sağlanır.

Örnek Sorular:

Bitki topluluğunun dağılışını etkileyen faktörlerle ilgili metni okuyup, yeryüzünde başlıca bitki
topluluklarının dağılışını gösteren haritayı inceleyiniz ve örnek soruları cevaplayınız.

Bitki topluluklarının dağılışında iklim ve yer şekilleri en önemli faktörlerdir.
Bir bölgedeki sıcaklık, nem ve yağış, güneşlenme ve rüzgâr özellikleri bitki örtüsünü doğrudan etkiler.
Bitkilerin sıcaklık istekleri farklıdır ve bu nedenle bitkilerin yeryüzündeki dağılışında sıcaklık koşulla-
rı önemli bir etkendir. Sıcaklık, genellikle enleme bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe
azaldığı gibi bir dağın yamacı boyunca yükselti artmasıyla da azalır. Bu durum Ekvator’dan kutuplara
doğru gidildikçe ve dağların yamaçları boyunca yükseklere çıkıldıkça bitki topluluklarının kuşaklar hâ-
linde değişmesine neden olur. Nem ve yağış miktarı da bir bölgenin doğal bitki topluluğunu belirleyen
önemli faktörlerden biridir. Yağış miktarı fazla bölgelerde genellikle geniş yapraklı türlerin bulunduğu
gür orman toplulukları görülür. Nem ve yağış miktarının azaldığı bölgelerde ise bitki örtüsü seyrekleşir
ve su isteği daha az olan ağaç, çalı veya ot toplulukları yayılır. Güneşlenme süresi de bitki topluluklarının
dağılışında rol oynar. Örneğin kızılçam ağacı, yabani zeytin ve sakız gibi maki türlerinin ışık isteği fazla-
dır. Bitki topluluklarının dağılışını etkileyen diğer bir iklim elemanı da rüzgârlardır. Rüzgârlar, bitkilerin
polenlerini ve tohumlarını taşır; üreme ve yayılmalarında da rol oynar.
Yer şekillerinin yükselti, bakı durumu ve engebesi ile dağların uzanışı bitki topluluklarının dağılışını
etkileyen faktörlerdir. Dağların yamaçlarında yükseklere çıkıldıkça veya bakı farkı nedeniyle bir dağın
iki farklı yamacında farklı bitki toplulukları bulunabilir. Bu nedenle engebeli bölgelerde bitki toplulukları
kısa mesafelerde değişir. Dağların kıyıya paralel uzandığı bölgelerde kıyı kuşağındaki bitki toplulukları-
nın iç kesimlere fazla yayılamadıkları görülür.

10