Page 55 - Coğrafya 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

12 COĞRAFYA 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Metinden yararlanarak 4, 5, 6 ve 7. soruları cevaplayınız.
Okyanus ve deniz dibinde meydana gelen deprem, volkanizma ve toprak kaymaları sonucu denize geçen enerji hızlı
ve yüksek boylu dalgalara neden olur. Tsunaminin etkisi ilk olarak deniz suyunun yavaş yavaş ve bir metre kadar
yükselip alçalması ile belli olur. Bu dalgalar, aynı zamanda sonraki dalgaların da habercisidir. Daha sonra yüksek
boylu dalgalar kıyıya vurur ve afete neden olabilir. Okyanus veya deniz ne kadar derinse tsunami dalgaları da o ka-
dar hızlı hareket eder. Pasifik ve Hint Okyanusu kıyıları tsunamilerin en çok oluştuğu alanlardır. Tsunamilerden en
çok etkilenen ülkelerin başında ise Endonezya, Sri Lanka, Hindistan, Tayland ve Japonya gelmektedir. 2004 yılında
Sumatra Adası’nın (Endonezya) batısında meydana gelen deprem ve depremin ardından oluşan tsunamide yaklaşık
230 bin kişi hayatını kaybetmiş, 1,7 milyon kişi de evsiz kalmıştır. 2011 yılında Japonya’da benzer özelliklerde mey-
dana gelen deprem ve tsunamide 17 bin kişi yaşamını yitirmiştir.

4. Tsunaminin oluşum nedenleri nelerdir?

.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

5. Tsunaminin olacağı nasıl anlaşabilir?
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

6. Endonezya ve Japonya'da benzer özelliklerde meydana gelen tsunamilerin etkileri neden birbirinden fark-
lıdır?
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

7. Tsunamiye karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

8. Doğu Karadeniz'de yer alan Artvin, Giresun, Rize, Gümüşhane, Ordu ve Trabzon illerinde 1929 ve 2019 yılları
arasında şiddetli yağışlar nedeniyle çok sayıda heyelan, taşkın ve sel yaşandı. Bölümde en fazla sel ve taşkın olayı
Rize'de yaşanırken bu olaylardan en fazla ölümlü afet olayı ise Trabzon'da gerçekleşti. 90 yıllık sürede meydana
gelen 59 sel, heyelan ve taşkın olaylarında toplam 644 kişi hayatını kaybetti. (Basından)
Yukarıdaki haber metninde belirtilen afetlerin Doğu Karadeniz Bölümü'nde sıklıkla yaşanmasının neden-
leri nelerdir?
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

54