Page 28 - Kimya 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10 9

3. ÜNİTE: Asitler, Bazlar ve Tuzlar
Konu Tuzlar 40 dk.
Kazanımlar 10.3.4.1. Tuzların özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
Sodyum klorür, sodyum karbonat, sodyum bikarbonat, kalsiyum karbonat ve amonyum klorür tuzları üzerinde durulur.

1. Yönerge Tuzların özellikleri açıklanır.

Bileşik çeşitlerinden bir tanesi de tuzlardır. Tuzlar vücut için önemli olduğu gibi günlük yaşamda ve endüstride
çok kullanılan iyonik bileşiklerdir. Tuzlar, asit ve bazın tepkimesinden ya da asit ve bazın metallerle tepkimesinden
oluşur. Ayrıca bir metal ve bir ametalin tepkimesinden de tuz oluşabilir.
Tuzların Genel Özellikleri
• İyonik yapılı bileşiklerdir ve en küçük yapıları birim hücrelerdir.
• Oda koşullarında genellikle katı hâlde bulunur.
• Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
• Tuzların sulu çözeltileri nötr, asidik veya bazik olabilir.
• Katı hâlde elektrik akımını iletmezler. Sulu çözeltileri ya da sıvı hâlleri elektrik akımını iletir.
• Suda az ya da çok çözünerek iyonlarına ayrılır.
Örnek:
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi bütün tuzlar için geçerlidir?
A) İyonik yapılı bileşiklerdir.
B) Suda iyi çözünürler.
C) Elektriği iyi iletirler.
−
+
D) Sulu çözeltilerinde H iyonları sayısı, OH iyonları sayısına eşittir.
E) En küçük yapı birimi moleküldür.
Çözüm:
Bütün tuz bileşikleri iyonik yapılıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

2. Yönerge Sodyum klorür, sodyum karbonat, sodyum bikarbonat, kalsiyum karbonat ve amonyum klorür tuzla-
rı ve kullanım alanları üzerinde durulur.
Sodyum Klorür (NaCl): Yemek tuzu olarak bilinir. Nötral bir tuzdur. Suda kolaylıkla çözünür. Sulu çözeltisi elekt-
rik akımını ileten, beyaz, kristal yapılı bir bileşiktir.

• Canlılarda birçok vücut işlevinin yerine getirilmesinde,
• Vücudun elektrolit dengesini sağlamasında,
• Gıdaların tatlandırılması ve korunmasında,
• Cam, seramik, kağıt, tekstil boyaları ve sabun yapımında,
• Kışın yollarda oluşan buzları eritmede,
• Kimya endüstrisinde, bazı kimyasal maddelerin üretiminde ham madde olarak,
• Tıp ve eczacılıkta kullanılır.
Sodyum Karbonat (Na 2CO 3): Suda iyi çözünür. Beyaz, kokusuz bir tozdur. Bazik özellik gösterir. Nem çekici özel-
liğe sahiptir. Çamaşır sodası (Na2CO3.10H2O) olarak bilinir. Doğal temizlik malzemesidir. Sudaki sertlik yapan
iyonları karbonat hâlinde çöktürür ve suyu yumuşatır.
• Cam üretiminde ana bileşenlerden biri olarak,
• Kimya endüstrisinde çeşitli kimyasalların üretiminde,
• Kâğıt yapımında,

27