Page 23 - Tarih 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

4 TARİH 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Amasya Antlaşması’nın maddelerine göre Osmanlı-Safevi mücadelesinde hangi konu öne çıkmıştır?

2. Osmanlı Devleti Safeviler üzerine sonraki dönemlerde de seferler düzenledi. Osmanlı-Safevi
mücadelesinde her defasında sınırlar aynı olacak şekilde antlaşmalar imzalandı. Buradan hareketle,
sizce Osmanlı Devleti’nin Safevi politikası başarılı olmuş mudur? Açıklayınız.

3. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlılar-Safeviler arasında imzalanan antlaşmalardan değildir?
A) Ferhat Paşa Antlaşması B) Amasya Antlaşması C) Kasr-ı Şirin Antlaşması

D) Nasuh Paşa Antlaşması E) Zitvatorok Antlaşması

4. Yönerge Osmanlı Devleti’nin uyguladığı ekonomi politikalarından kara ve deniz ticaret yollarını kontrol altına
alma siyaseti ve kapitülasyonlar hakkında açıklama yapılarak Osmanlı Devleti’nin kapitülasyonlar/
imtiyazlar vermesindeki nedenler vurgulanır.

Örnek Etkinlik:

Kapitülasyonların Osmanlı Devleti’nde uygulanmasının ve devlet yıkılana kadar işleyen bir kurum
olarak devam etmesinin çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenler:
I. Osmanlıların toplumsal, ekonomik ve kültürel yaşamına başta Bizans, Selçuklular ve Arap
devletleri olmak üzere çeşitli toplumların etkisi oldu. Selçuklular ve Akdeniz kıyılarındaki
Arap ülkeleri de yabancılara çeşitli kapitülasyon hakları tanımışlardı.
II. Osmanlı Devleti’nde, İslam hukuku sadece Müslümanlar üzerinde uygulanmaktaydı. Osmanlı
ülkesinde bulunan Avrupalı devletlerin vatandaşlarına kendi devletlerinin yasalarına uygun
olarak davranma hakkının verilmesinde bu dinsel farklılığın etkisi vardı.
III. Osmanlı Devleti, Afrika’nın güneyi üzerinden Hindistan yolunun keşfi, Ortadoğu’dan geçen
Hindistan ticaret yolunun okyanuslara kayma tehlikesini ortaya çıkması üzerine Avrupalı
tüccarları Doğu Akdeniz’e çekebilmek için bir araç olarak kullanıldı.
IV. Avrupa devletleri üzerindeki Papanın güçlü konumu Osmanlı Devleti için her zaman büyük
bir tehlike arz ediyordu. Bu tehlike karşısında kapitülasyonlar aracılığı ile Avrupa Hıristiyan
birliğini bozmayı amaçladı.

1. Papa’nın dinî-siyasi gücünü engellemek adına verilen kapitülasyonlar sizce başarılı olmuş mudur?

2. Aşağıdakilerden hangisinde kapitülasyonların sebeplerinin sınıflandırılması doğrudur?
I. II. III. IV.
A) Dinî Siyasi Ekonomik Geleneksel
B) Siyasi Ekonomik Dinî Geleneksel
C) Geleneksel Siyasi Ekonomik Dinî
D) Ekonomik Dinî Geleneksel Siyasi
E) Geleneksel Dinî Ekonomik Siyasi

22