Page 33 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

6 FELSEFE 11

AKIMLAR TEMSİLCİLER GÖRÜŞLER

Bu akım, insanın söz ve eylemlerinin oluşturduğu ürün ve ya-
• Wilhelm Dilt- pıların anlamına yönelik yorumlamaya dayanmaktadır. Akı-
hey (Vilhem
Diltay) ma göre doğa bilimleri dışsal, tinsel bilimler ise içsel bilgiler-
Hermeneutik • Hans Georg dir. Yaşanan her dönemin kendi tinselliği bulunmakta ve bu
tinsellik dilde kendine has anlamlar oluşturmaktadır. Akım,
Gadamer tarihsel bir dönemi veya tarihsel bir olayı anlayabilmek için o
(Hans Georg dönemin tinsel yapısının dile yüklediği anlamları bilmek ge-
Gadama)
rektiğini söylemektedir.

Bu akıma göre insanın temel sorunu bilgi ve bilmek değil, va-
roluşun kendisidir. Varoluş, hiçbir zaman hazır değildir; oluş
• Soren A. Kier-
kegaard (Şan içinde olan insan, sürekli yeni kararlar alıp seçimler yaparak
Kirkegard) kendini yeniden sentezlemektedir. İnsanın seçim yapabilmesi
• Friedrich özgür oluşundan kaynaklanmaktadır. Özgürlük ise seçimle-
rin sonuçlarının sorumluluğunu almayı gerektirir. Modern
Nietzsche insanın değerlerinin dayandığı ilkeler çökmüştür. Bu anlam-
Varoluşçuluk (Fridrih Niçe)
• Karl T. Jaspers da hem modern dünyanın düşünce yapısı hem de materya-
(Karl Yaspas) list ve idealist felsefeler varlığı açıklama konusunda yetersiz
• Jean-Paul kalmaktadır. Bilimler insanın varoluşunu açıklayamamakta,
buna karşın felsefe insanın öznel varoluşunu açıklayabilmek-
Sartre (Jan Pol tedir. Varoluş, özden önce gelmektedir. İnsan, önceden belir-
Sartr)
lenmiş bir özle dünyada bulunmamakta, seçimleriyle kendini
oluşturmaktadır.

Akım, varlığın temelinde maddeyi görmektedir. Diyalektik;
• Karl Marx düşünce, doğa, toplumsal hareketler ve değişimin temelidir.
(Karl Marks)
Diyalektik • Friedrich En- Toplumda ekonomik üretim ilişkileri maddi unsurlar olarak
Materyalizm altyapıyı (temel) oluştururken siyaset ve hukuk gibi kurumlar
gels (Fridrih ise üstyapıyı oluşturmaktadır. Akıma göre altyapı, üstyapıyı
Engıls)
şekillendirmektedir.

• Mantıkçı Pozi-
tivizm Akıma göre bilimsel bilgiler, gözlemlenebilir olgu durumla-
• Moritz Schlick
(Moitz Şilik) rına dayanan basit mantıksal önermelerle kurulmalıdır. Ol-
Mantıkçı • Rudolf Carnap gusal olmayan ifadeler ile deney ve gözlemin dışında kalan
Pozitivizm (Rudolf Kar- dilsel/mantıksal önermeler anlamsızdır. Deney ve gözlem
alanıyla metafizik önermeler ayrılmalıdır. Mantık ve matema-
nap) tiğin önermeleri metafiziksel olmadıkları için doğrulukları
• Alfred N.Whi-
tehead (Alfred veya yanlışlıkları ortaya konabilir.
Vaythed)

32