Page 41 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

FELSEFE 11

5. Etkinlik
6. Hasan Ali Yücel: Çeviri faaliyetleri yaptırarak klasik felsefe
1. eserlerinin Türkiye’de okunmasını sağlamıştır.
Birçok yeni felsefi akım ortaya çıkmıştır. X
Takiyettin Mengüşoğlu: Değer alanında yaptığı çalışmalarla
Ele alınan konuları inanç sistemlerine bağlı olarak sistematik felsefenin gelişimine katkıda bulunmuştur.
açıklama çabası görülür.
Gerek yetişen filozof sayısı gerekse ortaya konan ürün Hilmi Ziya Ülken: Varlık felsefesi alanındaki çalışmalarıyla
açısından kısır bir dönemdir. Türkiye'de felsefi düşünceye katkı sağlamıştır.
Dil ve mantık alanındaki çalışmalara ilgi artmıştır. X Macit Gökberk: Dil ve düşünce üzerine çalışmalar yapmıştır. Fel-
sefenin daha anlaşılır olabilmesi için sade bir Türkçe kullanılma-
Felsefe tarihine yön verecek büyük sistemlerin oluştu- sı gerektiğini savunmuştur.
rulmasına özen gösterilmiştir.
Yoğun bir şekilde yaşanan sosyal ve siyasal gelişmeler Mübahat Türker Küyel: Felsefenin tarihsel gelişimi, kültürler
felsefe yapmayı zorlaştırmıştır. arası etkileşimde Türk kültürünün yeri ve önemi konularındaki
çalışmalarıyla felsefeye katkıda bulunmuştur.
Tartışma ve yorum bolluğu düşünce üretiminde verim- X
liliği artırmıştır. İonna Kuçuradi: Türkiye Felsefe Kurumunun kuruluşuna öncü-
Klasik felsefe geleneğindeki yöntem anlayışına bağlı lük etmiş, değerler felsefesini temel alan bir yaklaşımı ön plana
kalınmıştır. çıkarmıştır.
İçinde bulunulan çağın toplumsal ve siyasal gelişmele- X
rinin etkisinde kalınmıştır. Nurettin Topçu: Felsefesinin merkezine ahlakı yerleştirmiş;
Türk düşüncesine hareket, irade ve isyan ahlakı kavramlarını
Felsefi çalışmalarda belirli alanlara ve konulara yönelik X kazandırmıştır.
uzmanlaşma ön plandadır.
Aydın Sayılı: Türk-İslam dünyasındaki bilimsel faaliyetler
2. 20. yüzyıl insanlığın yaşadığı ilerlemenin ve özellikle de tekno- alanındaki çalışmalarıyla felsefe literatürüne önemli katkılar
lojideki gelişmelerin yanında büyük çöküşlerin, toplumsal so- sunmuştur.
runların, savaşların, yıkımların, acıların yaşandığı bir dönemdir.
İnsanların bu yüzyıldaki savaşlar ve acıların etkisiyle modern
dünyaya güveni sarsılmış ve özgürlük, mutluluk, irade, insanlık, 6. Etkinlik
barış, sevgi, varoluşun anlamı gibi kavramlara ilgisi artmıştır. 1. 20. yüzyılın iki temel özelliği bulunmaktadır. Birincisi iki büyük
Bu kavramları sorgulayarak çeşitli düşünceler ortaya koyan dünya savaşının yaşanması, ikincisi ise bilim ve teknoloji alanın-
varoluşçu felsefe, insanların bu konudaki ihtiyaçlarını karşılayan da yaşanan büyük değişmeler ve gelişmelerdir.
önemli bir düşünce akımı olarak 20. yüzyılın felsefe sahnesinde 2. 20. yüzyılda yaşanan savaşların ortaya çıkardığı sosyal ve psi-
yerini almıştır. kolojik atmosfer mutluluğa, özgürlüğe ve barışa ilişkin çeşitli
düşünceler ortaya çıkarmıştır. İnsanı mutluluğa taşıyan düzen
3. Mantıkçı pozitivizme göre bir önermenin anlamlı bir öner- arayışları ve adil paylaşım talepleri bu dönemde yeni felsefi fi-
me olarak kabul edilmesinin koşulu deney ve gözlem yoluyla kirlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Öte yandan bilim ve tek-
doğrulanabilmesidir. Metafizik önermeler deney ve gözlem
yoluyla doğrulanamayacağı için anlamsız önermeler olarak nolojide yaşanan değişimeler ve gelişmeler toplumsal hayatı,
düşünceyi ve felsefeyi derinden etkilemiştir. Çoğulculuk, öznel-
kabul edilir. Örneğin “Şu anda hava sıcaklığı sıfır derecenin leşme ve bireyselcilik olguları dönemin felsefi tartışmalarından
altındadır.” önermesi deney ya da gözlem yoluyla doğrulanabilir bazılarıdır.
bir önermedir. Bir derece yardımıyla hava sıcaklığı ölçülür ve
sıcaklık sıfır derecenin altındaysa önerme doğrulanmış, sıfır 3. Paranteze almak, önceden edinilmiş bilgilerden, ön yargılardan
derecenin altında değilse yanlışlanmış olur. Mantıkçı pozitiviz- ve rastlantısal özelliklerden uzaklaşmak ve onları yok saymaktır.
me göre her iki durumda da önerme anlamlı bir önerme olarak 4. Hermeneutik, yaşanan her dönemin kendine ait bir tinselliği
kabul edilir. Metafizik bir önerme olan “Ölümden sonra yeni bulunduğunu ve bu tinselliğin dilde kendine has anlamlar oluş-
bir yaşam başlayacaktır.” önermesi deney ya da gözlem yoluyla turduğunu söylemektedir. Akıma göre tarihsel bir dönemi veya
doğrulanamayacağı yani hakkında doğru yahut yanlış şeklinde tarihsel bir olayı anlayabilmek için o dönemin tinsel yapısının
bir hüküm verilemeyeceği için mantıkçı pozitivizme göre bu dile yüklediği anlamları bilmek gerekir.
önerme anlamsızdır. 5. Varoluşçuluk akımına göre insanın seçim yapabilmesi onun öz-
gür oluşundan kaynaklanmaktadır.
4. Bir kalemi ele alacak olursak bu kalemle ilgili fenomene yönelik 6. Diyalektik materyalizme göre bir toplumda ekonomik anlamda-
bilgilerimizi yani önceden edindiğimiz tüm bilgileri (kalemin ki üretim ilişkileri (maddi unsurlar) altyapıyı, siyaset ve hukuk
markası, rengi, şekli, türü, hangi maddeden nerede nasıl ve gibi kurumlar ise üstyapıyı oluşturmaktadır. Akıma göre altyapı,
ne zaman üretildiği, nereden satın aldığımız gibi) bir kenara üstyapıyı şekillendirmektedir.
yazalım ve bunları hiç bilmediğimizi varsayalım. İşte bu noktada
fenomenlerin özüne dair bilgiye ulaşmış oluruz yani kalemin
gerçek bilgisini, özünü kavrarız.

5. Diyalektik materyalizme göre değişim ve gelişim diyalektik
yasalara bağlıdır. Maddenin “tez-antitez-sentez” şeklindeki
diyalektiği varlıklarda değişime yol açar. Karşıtların savaşı ve
sonrasında doğan birlik dönüşüme yol açar. Eskiyi yok ederek
yeniyi ortaya koyar.

40