Page 60 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 10

Sarım sayıları N > N ise gerilimi alçaltan transformatördür ve çıkış gerilimi giriş geriliminden düşük
S
P
olur. Sarım sayıları N < N ise gerilimi yükselten transformatördür ve çıkış gerilimi giriş geriliminden
S
P
yüksek olur.
Örnek Sorular
1 Şekildeki transformatörün girişine (primer) V alternatif gerilimi uygulandığında çıkışından (sekon-
der) 3V gerilimi alınmaktadır.

V
~
~ N 1 N 2 3V

Buna göre transformatör yükseltici mi yoksa alçaltıcı mıdır?
Cevap: Gerilim çıkışta yükseldiği için transformatör yükselticidir.

2 Şekildeki transformatörün primer bölümüne V alternatif gerilimi uygulandığında sekonder bölü-
münden 3V gerilimi alınmaktadır.

V
~ N 1 N 2 3V
~

N
1
Buna göre bobinlerin sarım sayılarının oranı kaçtır?
N 2
N V N V 1
Cevap: 1 = 1 ise 1 = = olur.
N 2 V 2 N 2 3V 3

3. Yönerge İdeal olan ve ideal olmayan transformatörlerin çalışma ilkesi üzerinde durulur.
Transformatörde primerden sekondere enerji aktarımı sırasında belli bir güç kaybı yaşanır. Bu aktarım
sırasında demir çekirdeğinde ve iletken tellerinde güç kayıpları ihmal edilen transformatör, ideal trans-
formatördür ve verimi %100’dür. Bu durumda giriş gücü ile çıkış gücü eşit olur. İdeal transformatörlerde
P giriş = P çıkış
V · i = V · i olur.
S
P
P
S
Transformatörlerde verim, çıkışta alınan gücün girişte verilen güce oranını ifade eder.
Alınan (sekonderde) güç
Verim = şeklinde hesaplanır.
Verilen (primerde) güç
İdeal kabul edilen transformatörlerde verim %100'e ulaşırken gerçek hayatta kullanılan transformatör-
lerde verim %100’e ulaşamaz. Akımın ısı etkisinden dolayı bir süre sonra transformatör ısınır ve trans-
formatörde güç kaybı olur. Isınmadan dolayı transformatöre girişte verilen enerji ile çıkışta alınan enerji
eşit olmaz. Bu nedenle P giriş > P çıkış olur. Bu tür transformatörler, ideal olmayan transformatörlerdir.

59