Page 62 - Coğrafya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 9

CEVAP ANAHTARI

Etkinlik No.:1 10. Su buharı, troposfer katmanında bulunduğu için cevabın D ol-
ması beklenir.
1. • Atmosferin yeryüzünü çepeçevre sarması yer çekiminin etki-
siyle olur.
• Su buharı ve karbondioksit, atmosferde sürekli bulunan ve Etkinlik No.:2
miktarı yere ve zamana göre değişen gazlardır.
• Atmosfer saydam ve renksizdir. Ancak Güneş’ten gelen kısa 1. Hava olaylarının uzun yıllar ortalamaları, bir bölgenin iklim ko-
dalgalı ışınların fazlaca kırılmasıyla gökyüzü mavi bir renk şullarının ortaya çıkarılmasında kullanılır. Bu durumda cevabın
olur. C seçeneğindeki gibi olması en doğru yanıt olur.
• Atmosferin yeryüzü ile temas hâlindeki katmanı olan tropos- 2. Bir alanda uzun yıllar boyunca hava olaylarının gösterdiği orta-
ferde dikey hava hareketleri görülür. lama duruma “iklim” denir. Meteorolojik olaylar; sıcaklık, ya-
• Atmosferde her zaman bulunan ve miktarı değişmeyen gazlar ğış, nemlilik, bulutluluk, basınç ve rüzgâr gibi hava olaylarıdır.
azot, oksijen ve asal gazlardır. Hava durumunu meteoroloji bilimi inceler. Hava olaylarının
• Ekzosfer yer çekiminin en az olduğu katmandır. uzun yıllar ortalamaları, bir bölgenin iklim koşullarının ortaya
• Atmosfere giren göktaşları mezosfer katmanında sürtünme- çıkarılmasında kullanılır.
nin etkisiyle yanmaktadır. 3.
Hava
• Su buharının büyük bir kısmı bu katmanda bulunduğu için Özellik Durumu İklim
iklim olayları bu katta yaşanır.
• Atmosfer, sıcaklık özelliklerine göre yerden yükseldikçe çeşitli Bursa’nın Kestel ilçesinde kısa
katmanlara ayrılır. 1 sürede etkili olan aşırı yağış
• Stratosferde bulunan ozon tabakası Güneş’ten gelen zararlı sele neden oldu.
ışınları tutar. 2 Şanlıurfa’da yaz mevsimi sıcak
ve kurak geçer.
2. Halk arasında “yıldız kayması” olarak Sibirya üzerinden gelen soğuk
adlandırılan gök taşlarının atmosferde
1 Mezosfer hava kütlesinin etkisiyle ülke-
sürtünme etkisiyle yanarak parçalandığı mizin kuzeydoğusu, pazartesi
katmandır. 3 gününden itibaren soğuk ve
Yer çekiminin çok az olduğu ve atmosfe- kar yağışlı bir havanın etkisi
2 Ekzosfer altına girecek.
rin en dış yüzeyinde bulunan katmandır.
Atmosferin yere yakın en alt katmanıdır. Türkiye’de yaz yağışlarının
etkili olmasından dolayı
3 Su buharının tamamının bu katmanda yer Troposfer 4 büyükbaş hayvancılığın en
almasından dolayı meteorolojik olayların
gerçekleştiği katmandır. yaygın olduğu yerlerden
Erzurum-Kars Platosu’dur.
İçerisinde bulunan ozon gazının etkisiyle
4 Güneş’ten gelen zararlı ışınları süzen Stratosfer 13 Haziran 2020 tarihinde
katmandır. Konya’nın Çumra ilçesinde
5 etkili olan dolu yağışı, ekili
Mor ötesi ışınların molekülleri parçala- tarım arazilerine ciddi boyutta
5 yarak iyonlar hâline getirdiği ve radyo Termosfer zarar verdi.
dalgalarını yansıttığı katmandır.
İstanbul'da sabah saatlerinde
3. Sıcaklık ve yükselti değerlerinin atmosferin katmanlarına göre 6 etkili olmaya başlayan yoğun
sis nedeniyle şehir hatlarının
sıralanışı; troposfer, stratosfer, mezosfer ve termosfer şeklinde bazı vapur seferleri iptal edildi.
olmalıdır.
Aynı enlemde yer almalarına
4. Troposferde daha çok yeryüzünden yansıyan ışınlarla ısınma 7 rağmen İzmir’de kış mevsimi
gerçekleştiği için cevabın D seçeneğindeki gibi olması beklenir. Malatya’ya göre daha ılıman
geçmektedir.
5. Mevsim sürelerinin eşit olmamasında atmosferin etkisi olmadı-
ğı için cevabın D olması beklenir. Doğu Anadolu Bölgesi, Iğdır
8 Ovası hariç pamuk tarımına
6. Atmosfer yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için cevabın A ol- uygun değildir.
ması beklenir.
Bursa’da Uludağ, Erzurum’da
7. Atmosfer katmanlarının özelliklerine göre değerlendirme yapıl- 9 Palandöken ve Kayseri’de
dığında cevabın C olması beklenir. Erciyes, kış turizminin yaygın
olarak yapıldığı yerlerdendir.
8. Kara ve denizlerin aynı anda ısınıp aynı anda soğuması, atmos- Türkiye’nin en fazla yağış alan
ferin doğal ortama etkileri arasında gösterilemeyeceği için ceva- 10 yeri, Doğu Karadeniz’dir.
bın B olması beklenir.
9. Atmosferde canlıların yaşamasını sağlayan gazlar olmasaydı 4. I, II ve IV. yargılar iklimin doğal ortam üzerindeki etkilerini gös-
canlı yaşamı da mümkün olmazdı. Bu nedenle cevabın E olması termektedir. Bu durumda cevabın D seçeneğindeki gibi olması
beklenir. beklenir.

61