Page 58 - Coğrafya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 9 10

1. ÜNİTE: Doğal Sistemler
Konu Doğal Çevreyi Kullanma Biçimleri 40 dk.
Kazanımlar 9.4.1. İnsanların doğal çevreyi kullanma biçimlerini örneklendirir.

1. Yönerge İnsanların doğal çevreyi kullanma biçimlerinin örnekler üzerinden açıklanması sağlanır.
İnsanlar daha çok yerleşik hayata geçtikten sonra, barınma, beslenme ihtiyacını karşılama, ulaşım ve se-
yahat imkânlarını artırma, dinlenme vb birçok alanda hayatını kolaylaştırma adına doğa üzerinde çeşitli
değişiklikler yapmıştır. Geçmişten günümüze nüfusun artması ve kaynakların azalması, gıda ihtiyacını
karşılama isteği, insanları çeşitli tedbirler almaya itmiş, bunun için sulama kanalları ve barajlar inşa etmiş;
orman ve çayır alanlarını tarım alanı haline dönüştürmüştür. Yer şekillerinin ulaşımı zorlaştırdığı yerlerde
teknolojinin gelişimi ile birlikte tünel, köprü, tüp geçit, denize yapılan dolgu alanları, liman ve havaalanı
sistemleri ile ulaşım daha kolay yapılır hale gelmiştir. Ancak yapılan değişiklikler zaman zaman yaşanılan
mekân üzerinde bazı tahribatlara ve geri dönüşü olmayan sorunlara neden olmuştur.
Örnek Sorular:
1. Doğanın iyi fikirlerinden taklit ederek öğrenmek olarak da tarif edilebilen Biomimikri, yeni bir bilim
dalı adayı olarak anılmaya başlanmıştır. Doğadaki olası çözümleri veya çözüm potansiyellerini (en
az malzeme ve enerji ile en fazla verim almaları, kendi kendilerini onarma özellikleri, geri dönüşüm-
lü ve doğa-dostu olmaları, sessiz çalışmaları, estetik, dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları açısından)
birçok farklı disiplini bir araya getiren bir etkileşimle somutlaştırır. Örneğin “abalone” adı verilen
bir deniz canlısının iç kabuğunun, yüksek teknolojiyle üretilen seramiklerden daha dayanıklı oldu-
ğunun fark edilmesi; örümcek ipeğinin çelikten daha sağlam olduğunun gözlemlenmesi; midyenin
salgıladığı yapışkan maddenin suyun altında da etkili olduğunun anlaşılması; bal arısı peteklerinin
geometrileri, malzeme özellikleri ve işlevi; özellikle kirli, bataklık alanlarda yetişen lotus çiçeğinin
yapraklarının dokusu sayesinde gün ışığından ve yağmurdan faydalanarak kendi kendini temizle-
mesi; fotovoltaik pillere esin kaynağı olan fotosentez olayı ve doğada karşılaşılan sayısız örnek, çok
farklı kullanım alanlarında, yeni ve sürdürülebilir malzeme gereksinimlerine çözüm üretmeye kat-
kıda bulunacak birçok araştırma bu süreçlerin sonunda ortaya çıkmıştır.
Yukarıda verilen bilgilerden hareketle soruları cevaplayınız.
• Biomimikri’nin bilim dalı adayı olarak anılmasının nedeni nedir?
• Sizce Lotus çiçeğinin fizyolojik özelliği mimari yapılarda nasıl kullanılabilir?
• Yaşanılan mekân ve yapılarda biomimikriye ait hangi örnekler verilebilir?

2. Geleceğin kenti olarak tasarlanan Masdar City dünyanın en prestijli projesi olarak nitelendiriliyor.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Abu Dhabi kentinde yapılması planlanan şehir dünyanın enerji bakı-
mından en yenilenebilir ve sürdürülebilir kenti olmaya aday. Gücünü güneş ve rüzgâr enerjisinden
alması, atık suyunun ve biyolojik atıklarının büyük kısmını da kullanılabilir materyallere (su, toprak,
gübre vb.) dönüştürmesi planlanıyor. Bu sayede atık miktarını sıfıra yaklaştıracak olan kent, ülkeyi
kasıp kavuran ve temizlenmediği takdirde kum tepelerine sebep olan çöl rüzgârlarına da engel ola-
cak şekilde tasarlanıyor. Tamamen yeşil bir şehir olması planlanan Masdar’a benzinli arabaların gir-
mesi de yasak olacak ve kentte sadece elektrikle çalışan araçlar trafiğe çıkabilecek. Toplu taşıma için
de benzer önlemler düşünülmüş. Metro sistemiyle birlikte elektrikli kapsül arabalar tasarlanmış. 50
bin kişinin yerleşik olarak yaşayacağı, “sıfır karbon, sıfır atık şehri” olan Masdar City, kendi kendine
yetebilecek enerji üretimi ve çevreye karbon ayak izi bırakmama hayali ile başlamış. Şubat 2008’de
inşa edilmeye başlanan şehir, 2025 yılında tamamlandığında 50.000 kişilik konut ve 1.500 işletmeyi
barındıracak.
• Geleceğin kenti olarak tasarlanan Masdar şehrine dünyanın en prestijli projesi denmesinin
nedeni nedir?
• Petrol gibi önemli bir enerji kaynağının üreticisi olmasına rağmen yenilenebilir enerji kay
naklarına yönelimin sebebi ne olabilir?

57