Page 10 - Fizik 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9 2

4. ÜNİTE > Enerji
Konu 9.4.4. VERİM 40 dk.
Kazanımlar 9.4.4.1. Verim kavramını açıklar.
1. Yönerge Verim kavramı açıklanır.

Sanayide ve günlük hayatımızda kullandığımız makinelerde bazı enerji türleri başka enerji türlerine dö-
nüştürülür. Bu dönüşüm sürecinde makine veya sistemin yapısı gereği bazı amaç dışı dönüşümler de
gerçekleşir. En genel amaç dışı dönüşüm, sürtünme kaynaklı ısı enerjisidir. Örneğin evlerde kullanılan
akkor lambaların harcadığı enerjinin tümü ışık enerjisine dönüşmez. Enerjinin bir kısmı, ısı enerjisine
dönüşür ve lambanın sıcaklığı artar.Herhangi bir mekanik düzeneğin verimi; alınan enerjinin verilen
enerjiye oranı olarak tanımlanır.
Alınan enerji Yapılan iş
Verim = =
Verilen enerji Harcanan enerji
şeklinde hesaplanır.
Mekanik düzeneklerde enerji dönüşümü %100 verimle gerçekleşmez.
Örnek Soru
Bir makine, 1600 J iş yapmak için 2000 J enerji harcamaktadır.
Bu makinenin verimi yüzde kaçtır?
Cevap:
Yapılan iş 1600 80
Verim = = =
Harcanan enerji 2000 100
O halde verim %80’dir.

2. Yönerge Enerji tasarrufu ve enerji verimliliği arasındaki ilişki açıklanır.
Amaç dışı enerji azaltıldıkça verim artar. Daha verimli araçlar kullanarak ihtiyaçlar daha az enerjiyle
giderilebilir. Böylece enerji tasarrufu sağlanır.

Enerji tasarrufu,
Enerji kayıplarının en aza indirilmesidir.
Aynı enerji ile daha çok iş yapılmasıdır.
Aynı iş için daha az enerji kullanılmasıdır.
Dünyada enerji dönüşümü yapan tüm araçlarda verim düzeyini gösteren enerji kimlik belgeleri kulla-
nılmaktadır.
Örnek Soru
Enerji tasarrufu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır.
A) Kalite ve üretimi düşürmez.
B) Yeni teknolojileri kullanır.
C) Aynı enerji ile daha az iş yapılır.
D) Enerjiyi etkin ve verimli kullanır.
E) İyileştirme yöntemlerini uygular.
Cevap: Enerji tasarrufunda amaç, aynı enerji ile daha fazla iş yapmaktır. Bu nedenle “C” seçeneğinde verilen ifade yanlıştır.

9