Page 5 - Fizik 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

1 FİZİK 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Seçilen referans noktasına göre yüksekliği artan cisimlerin kazandığı enerjiye yer çekimi potansiyel
.
enerjisi denir. Yerde duran bir cisme F = m g büyüklüğünde yukarı yönlü bir kuvvet uygulandığında
cisim sabit hızla yukarı yönde hareket eder ve yerden h kadar yükseğe çıkar (Görsel 3). F kuvvetinin
yaptığı iş, cisme yer çekimi potansiyel enerjisi kazandırır.
W = ΔE P
.
. .
W = E = F h = m g h
P
F

V (sabit)

h
.
G = m g

zemin (h = 0)
Görsel 3: F kuvveti etkisi ile yerden h kadar yükselen cisim
Cismin sahip olduğu yer çekimi potansiyel enerjisi cismin kütlesine (m), yer çekimi ivmesine (g) ve
cismin yerden yüksekliğine (h) bağlıdır.

Örnek Soru
Kütlesi m, yerden yüksekliği h olan bir cismin yere göre potansiyel enerjisi E'dir.
h
Buna göre kütlesi 3m, yerden yüksekliği olan cismin yere göre potansiyel enerjisi kaç E olur?
2
3
3
. .
.
. .
.
Cevap: E = m g h E’= 3 m g h 2 E’= m g h E’= E olur.

2
2

Esnek cisimlerin sıkışması veya gerilmesi sonucunda sahip oldukları enerjiye esneklik potansiyel ener-
jisi denir. Bir ucundan sabitlenen denge konumundaki esnek bir yay F kuvveti uygulanarak x kadar sı-
kıştırıldığında veya uzatıldığında yayda F kuvvetine zıt yönde bir gerilme kuvveti (F ) oluşur (Görsel 4).
yay
yatay
0 (Denge konumu)
F
yatay
0
x

F

yatay
0
x
Görsel 4: F kuvveti etkisi ile x kadar sıkıştırılan veya uzatılan yay

4