Page 40 - Kimya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 12

5. ÜNİTE: Doğa ve Kimya
Konu Su ve Hayat 40 dk.
Kazanımlar 9.5.1.1. Suyun varlıklar için önemini açıklar.

1. SUYUN VARLIKLAR İÇİN ÖNEMİ
Su, insanlar başta olmak üzere bitki ve hayvanların en önemli yaşam kaynağıdır. İnsan vücudundaki su
oranı cinsiyet, yaş, günlük aktiviteler ve fiziksel özelliklere göre değişiklik gösterir. Çocukların vücutla-
rındaki su oranı %75 iken yetişkinlerde bu oran %50-60 aralığında değişmektedir. İnsan besin almadan
haftalarca yaşayabilirken susuz ancak birkaç gün yaşamını sürdürebilir. Canlılardaki hayat; hücreden
başlayarak doku, organ ve sistemlerde devam eder. Canlılardaki biyokimyasal olayların tümü sulu or-
tamda gerçekleşir.
İnsan ve Diğer Canlılar İçin Suyun Başlıca Yararları
• Su, besinlerin sindiriminde rol alırken besinlerin parçalanması ile oluşan atık maddelerin akciğer
ve böbreklere taşınıp dışarı atılmasını sağlar.
• Vücudun ısı dengesini sağlar.
• Kanın %83’ü, kemiklerin %22’si, beyin ve kasların %75’i sudur. Su vücudun enerji ihtiyacının kar-
şılanmasında önemli rol oynar.
• Deri ve cildin nemlenmesini sağlar, vücuttaki gözenekleri açık tutar. Erken yaşlanmayı, saçlarda
matlaşmayı ve kabızlığı önler.
• Beyin su içerisinde görevini sürdürür. Beyinde suyun azalması beyin fonksiyonlarının kaybolma-
sına yol açar. Susuz kalındığında sersemlik, algılama yeteneğinde düşme, karar verme mekanizma-
sında bozulmalar olur.
• Böbreklerin dengeli çalışmasını sağlar.
• Vücutta oluşan toksik maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
• Kanın işlevini yerine getirmesini sağlar. Vücuda alınan besinler ve oksijen gazı kanla birlikte hüc-
relere taşınır.
• Hayati organlara yastık görevi yapar.
• Nefes alıp verme sırasında boğazda kurumaları önler. Yutkunmayı kolaylaştırır ve rahat nefes al-
mayı sağlar.
• Vücuttaki su dengesi, dikkat yetersizliği sorununu gidermeye yardımcı olur. Gerginlik, stres ve hâl-
sizlik hâllerinin hafiflemesine yardımcı olarak uykuyu düzenler.
• Metabolizmayı hızlandırır, günlük harcanan kalori miktarını arttırarak kilo vermeyi kolaylaştırır.
• Suda yaşayan canlılar solungaçlarıyla, suda çözünmüş oksijeni alarak yaşamlarını sürdürürler.
• Bitkiler topraktaki suda çözünmüş maddeleri kökleriyle alır. Suyun çözücülük özelliği bitkiler için
hayati öneme sahiptir. Bitkilerin besinlerini yapmada kullandıkları temel maddeler, yapraklara ka-
dar su ile iletilir.

39