Page 168 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11
P. 168
FİZİK
FİZİK Elektriksel Kuvvet - Elektrik Alan ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Elektriksel Kuvvet - Elektrik Alan
3. Yatay düzlemde K noktasında tutulmakta olan +q yüklü cisim 4. Yatay düzlemde sabit tutulmakta olan X, Y, Z noktasal iletken
verilmiştir. Şekil I’de +q yüklü başka bir cisim L noktasından kürelerinin yükleri sırasıyla +q, -4q ve -9q’dur. K ile L doğ-
M noktasına çembersel yörünge boyunca taşınırken, Şekil rultusu arasındaki yatay mesafe 2d ve bu aralıktaki ortamın
II’de ise -q yüklü cisim aynı yörünge boyunca hareket ettirili- elektriksel geçirgenliği ε, L ile M doğrultusu arasındaki yatay
yor. mesafe 3d ve bu aralıktaki ortamın elektriksel geçirgenliği
2ε’dur.
+q -q K L M
L L
K K
O +q O +q X +q Y -4q -9q Z
yatay
M M 2d 3d
Şekil I Şekil II
X küresinin Y küresine uyguladığı kuvvetin büyüklüğü F
1
ve Y küresine uygulanan bileşke kuvvetin büyüklüğü F
Yükler L’den M’ye taşınırken, 2
F 1
I. O noktasındaki elektrik alan Şekil I’de önce azalır sonra olduğuna göre F oranı kaçtır?
artar. 2
II. O noktasındaki elektrik alan Şekil II’de önce artar sonra 1 1
azalır. A) B) 1 C) D) 1 E) 2
6 3 2
III. İki şekilde de yüklerin birbirlerine uyguladığı elektriksel
kuvvetin büyüklüğü sürekli azalır.
Çözüm:
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III K L M
Çözüm: F
+q -q X +q F 3 1 Y -4q -9q Z
L L
E yatay
E K E K 2d 3d
O +q O +q
E
X’in Y’ye uyguladığı çekme kuvveti F , Z’nin Y’ye uyguladığı
1
M M itme kuvveti F , ve bu kuvvetlerin bileşkesi F olsun.
3
2
Şekil I Şekil II Elektriksel geçirgenlik ile Coulomb sabiti k ters orantılıdır. KL
Elektrik alan pozitif yüklerden dışarı çıkacak yönde, negatif arasındaki ortamın elektriksel geçirgenliği, LM arasındakinin
yüklerde ise yüke doğru olacak yönde oluşur. yarısı olduğu için KL arası ortamın Coulomb sabiti 2k, LM
arasındaki ortamın Coulomb sabiti k alınmıştır.
I) Şekil I’de L’deki cisim K ile aynı yatay doğrultuya getirilene
kadar elektrik alan vektörleri arasındaki açı artar ve aynı doğ- Buna göre elektriksel kuvvetler;
rultuda iken bileşke elektrik alan sıfır olur. Daha sonra cisim 2k ⋅⋅q× ×4q
M’ye götürülürken elektrik alan vektörleri arasındaki açı azalır F = 4d 2 = 2F
1
ve bileşkeleri artar. I. doğru.
⋅
II) Şekil II’de L’deki cisim K ile aynı yatay doğrultuya getirilene F = ⋅ k 9× q ×4q = 4F
3
kadar elektrik alan vektörleri arasındaki açı azalır ve bileşke 9d 2
artar. Daha sonra cisim M’ye götürülürken elektrik alan vek-
törleri arasındaki açı artar ve bileşke azalır. II. doğru. F ve F kuvvetleri aynı yönlü olduğundan bileşkeleri F bulu-
1 3 2
nurken toplama işlemi yapılır. F = 6F olduğuna göre,
III) Elektriksel kuvvet yükler arasındaki mesafe artarsa azalır, 2
azalırsa artar. Yükler arasındaki mesafe iki şekilde de önce F 1 = 1 bulunur.
artıp sonra azaldığı için elektriksel kuvvet önce azalır sonra F 2 3
artar. III. yanlış. Cevap: B
Cevap: B
166
